Alexandre II de Rusia
.jpg)
Alexandre II (ruso: Алекса́ндр II Никола́евич), nado en Moscova o 17 de abrilxul./ 29 de abril de 1818greg. e finado en San Petersburgo o 1 de marzoxul./ 13 de marzo de 1881greg., foi Emperador de Rusia, rei de Polonia e gran duque de Finlandia desde o 2 de marzo de 1855 até o seu asasinato en 1881.[1] A reforma máis importante do seu reinado foi a emancipación dos servos rusos en 1861, pola cal é coñecido como Alexandre o Liberador (ruso: Алекса́ндр Освободи́тель).
O tsar impulsou outras reformas liberais, como a reorganización do sistema xudicial coa creación de xuíces locais electos, a abolición dos castigos corporais,[2] o desenvolvemento da autonomía local mediante o sistema dos zemstvo, a implantación do servizo militar universal, a redución dalgúns privilexios da nobreza e o fomento da educación universitaria. Após un intento de asasinato en 1866, Alexandre adoptou unha postura algo máis conservadora até a súa morte.[3]
Alexandre destacou tamén pola súa política exterior, principalmente pacifista, favorable aos Estados Unidos e contraria ao Reino Unido. Durante a Guerra civil estadounidense, apoiou á Unión e enviou buques de guerra aos portos de Nova York e San Francisco para disuadir ataques da armada confederada.[4] En 1867, vendeu Alasca aos Estados Unidos, temendo que esta remota colonia caese en mans británicas nunha guerra futura.[5] Buscou a paz, afastándose da belicosa Francia após a caída de Napoleón III en 1871, e uniuse en 1872 ao Imperio alemán e a Austria-Hungría na Liga dos Tres Emperadores, estabilizando así a situación europea.
A pesar da súa política exterior xeralmente pacifista, combateu brevemente co Imperio otomán na guerra de 1877–78, que levou á independencia de Bulgaria, Montenegro, Romanía e Serbia. Continuou tamén a expansión no Extremo Oriente, impulsando a fundación de Vladivostok; no Cáucaso, aprobando plans que conducirían ao xenocidio circasiano;[6] e en Turquestán. Aínda que descontento cos resultados do Congreso de Berlín de 1878, acatou os seus acordos. Entre os seus maiores desafíos internos estivo o levantamento polaco de 1863, ao que respondeu suprimindo a constitución separada de Polonia, integrándoa directamente en Rusia e abolindo alí a servidume. Alexandre estaba a propoñer novas reformas parlamentarias para contrarrestar o auxe dos movementos revolucionarios e anarquistas cando foi asasinado en 1881.[7]
Primeiros anos
[editar | editar a fonte].jpg)
Nado en Moscova, Alexandre Nikolaevich foi o fillo máis vello de Nicolao I de Rusia e de Carlota de Prusia (filla maior de Frederico Guillerme III de Prusia e de Luísa de Mecklemburgo-Strelitz). A súa infancia non deu moitas indicacións do seu futuro potencial; ata o momento da súa subida ao trono en 1855, con 37 anos, poucos imaxinaban que a posteridade o coñecería por aplicar as reformas máis ambiciosas realizadas en Rusia desde o reinado de Pedro o Grande.[8]
O seu tío, o emperador Alexandre I, morreu sen descendencia. O gran duque gran duque Konstantin, irmán menor de Alexandre I, renunciara previamente aos seus dereitos ao trono. Así, o pai de Alexandre, que era o terceiro fillo de Paulo I, converteuse no novo emperador co nome de Nicolao I. Nese momento, Alexandre converteuse en tsarévich como herdeiro do trono.
Durante o período no que foi herdeiro aparente (1825–1855), o ambiente intelectual de San Petersburgo non favorecía ningún tipo de cambio: a liberdade de pensamento e todas as formas de iniciativa privada estaban rigorosamente reprimidas por orde do seu pai. A censura persoal e oficial era xeneralizada; criticar ás autoridades era considerado un delito grave.[9]
A educación do tsarévich como futuro emperador desenvolveuse baixo a supervisión do poeta romántico liberal e tradutor talentoso Vasili Zhukovski,[10] adquirindo coñecementos básicos de numerosas materias e familiarizándose coas principais linguas europeas modernas.[9] De forma pouco común para a época, o novo Alexandre foi levado a unha xira de seis meses por Rusia (1837), durante a cal visitou 20 provincias do país.[11] Tamén visitou varios países de Europa occidental[12] en 1838 e 1839. Como tsesarévich, Alexandre foi o primeiro herdeiro da dinastía Romanov en visitar Siberia[13] (1837). Durante a súa viaxe por Rusia, tamén coñeceu ao poeta entón exiliado Alexandre Herzen e concedéulle o perdón. Foi pola influencia de Herzen que máis tarde aboliu a servidume no país.
En 1839, cando os seus pais o enviaron a unha viaxe por Europa, coñeceu á raíña Vitoria, daquela de vinte anos, e entablaron unha certa amizade. Simon Sebag Montefiore especula que puido haber unha pequena historia romántica. Porén, ese matrimonio non era posible, pois Alexandre non era un príncipe menor de Europa, senón herdeiro dun trono.[14] En 1847, Alexandre doou cartos á Irlanda durante a Gran Fame.[15]
Descríbeno como de aspecto xermánico, algo pacifista, gran fumador e afeccionado ás cartas. Falaba ruso e alemán.[16]
Reinado
[editar | editar a fonte]
_detail_01.jpg)
A morte do seu pai supuxo para Alexandre un gran problema diplomático, xa que estaba en guerra aberta no suroeste do seu imperio. O 15 de xaneiro de 1856, o novo tsar retirou Rusia da Guerra de Crimea aceptando as condicións moi desfavorables do Tratado de París (1856), que incluían a perda da Frota do mar Negro e a disposición de que o mar Negro se convertese nunha zona desmilitarizada, semellante a unha rexión do mar Báltico na mesma época. Isto deulle marxe para respirar e poñer en marcha un ambicioso plan de reformas internas.
Reformas
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Reformas gobernamentais de Alexandre II de Rusia.
Animado pola opinión pública, Alexandre iniciou un período de reformas radicais, que incluíron o intento de non depender da aristocracia terratenente que controlaba os pobres, o desenvolvemento dos recursos naturais de Rusia e a reforma de todas as ramas da administración.[9]
Boris Chicherin (1828–1904) foi un filósofo político que cría que Rusia precisaba un goberno forte e autoritario dirixido por Alexandre para que as reformas fosen posibles. Eloxiou a Alexandre polo abano das súas reformas fundamentais, argumentando que o tsar foi:
chamado a realizar unha das tarefas máis difíciles ás que pode enfrontarse un gobernante autocrático: remodelar por completo o enorme estado que lle fora confiado, abolir unha orde secular baseada na escravitude, substituíla por decencia cívica e liberdade, establecer a xustiza nun país que nunca coñecera o significado da legalidade, redeseñar toda a administración, introducir a liberdade de prensa no contexto dunha autoridade sen restricións, dar vida a novas forzas en cada momento e asentalas sobre fundamentos legais sólidos, erguer unha sociedade reprimida e humillada e darlle a oportunidade de fortalecerse.[17]
Emancipación dos servos
[editar | editar a fonte]- Artigos principais: Reforma emancipadora de 1861 e Abolición da servidume en Livonia.
Alexandre II accedeu ao trono tras a morte do seu pai en 1855. Como tsarévich, fora un entusiasta defensor das políticas reaccionarias do seu pai; é dicir, obedecía sempre ao gobernante autocrático. Pero agora el era o autócrata, e tiña a firme intención de gobernar segundo o que consideraba mellor. Rexeitou calquera proposta para establecer un sistema parlamentario que limitase os seus poderes. Herdou unha situación caótica causada polo medo ao progreso do seu pai durante o seu reinado. Moitas das demais casas reais europeas tamén rexeitaban a Nicolao I, o que estendía a desconfianza á dinastía Romanov en conxunto. A pesar diso, non había ninguén máis preparado para reformar o país que Alexandre II.[18] O primeiro ano do seu reinado estivo dedicado á continuación da Guerra de Crimea e, tras a caída de Sebastopol, ás negociacións de paz dirixidas polo seu conselleiro de confianza, o príncipe Alexander Gorchakov. O país estaba exhausto e humillado pola guerra.[19] O suborno, o roubo e a corrupción estaban estendidos.[20]
A reforma emancipadora de 1861 aboliu a servidume nas propiedades privadas en todo o Imperio Ruso. A través deste edicto, máis de 23 millóns de persoas obtiveron a súa liberdade.[21] Os servos obtiveron todos os dereitos dos cidadáns libres, incluídos os de casar sen necesidade de permiso, posuír propiedades e ter negocios. Esta medida foi a primeira e máis importante das reformas liberais impulsadas por Alexandre II.
Os terratenentes polacos das provincias lituanas presentaron unha petición esperando que as súas relacións cos servos puidesen regularse dun xeito máis favorable para eles. Alexandre II autorizou a formación de comités «para mellorar a condición dos campesiños» e fixou os principios cos que se debía levar a cabo dita mellora.[9] Sen consultar cos seus conselleiros habituais, Alexandre ordenou ao ministro do Interior que enviase unha circular aos gobernadores provinciais da Rusia europea (a servidume era rara noutras rexións), incluíndo unha copia das instrucións enviadas ao Gobernador xeral de Lituania, nas que loubaba as supostas intencións xenerosas e patrióticas dos terratenentes lituanos, e suxería que os terratenentes doutras provincias podían manifestar un desexo similar. A insinuación foi acollida: en todas as provincias onde existía a servidume, formáronse comités de emancipación.[9]
A emancipación non era un obxectivo simple que puidese acadarse instantaneamente mediante un decreto imperial. Presentaba problemas complexos que afectaban profundamente ao futuro económico, social e político da nación. Alexandre tivo que elixir entre distintas propostas e decidir se os servos se converterían en xornaleiros dependentes economicamente e administrativamente dos terratenentes, ou se se transformarían nunha clase de propietarios comunais independentes.[9] O emperador apoiou este último proxecto, e o campesiñado ruso converteuse nun dos últimos grupos de Europa en librarse da servidume. Os artífices do manifesto de emancipación foron o irmán de Alexandre, o gran duque gran duque Constantino, Iakov Rostovtsev e Nikolai Miliutin. O 3 de marzo de 1861, seis anos despois da súa subida ao trono, a lei de emancipación foi asinada e publicada.
Reformas adicionais
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Reformas gobernamentais de Alexandre II de Rusia.
.jpg)
Unha serie de novas reformas seguiu en diversos ámbitos.[22][23] O tsar nomeou a Dmitri Miliutin para levar a cabo reformas significativas nas forzas armadas rusas. Tamén se introduciron importantes cambios na industria e o comercio, e a nova liberdade favoreceu a creación dun gran número de sociedades de responsabilidade limitada.[9] Planificouse a construción dunha ampla rede ferroviaria, tanto para desenvolver os recursos naturais do país como para aumentar a súa capacidade de defensa e ataque.[9]
As reformas militares incluíron a conscrición universal, introducida para todas as clases sociais o 1 de xaneiro de 1874.[24] Antes da nova normativa, desde 1861, a conscrición aplicábase de forma obrigatoria só aos campesiños. O servizo duraba 25 anos para os servos recrutados polos seus terratenentes, o que era considerado na práctica unha condena de por vida.[25] Outras reformas militares incluíron a ampliación das forzas de reserva e o sistema de distritos militares, que dividiu Rusia en 15 distritos, un sistema que seguiría en uso máis de cen anos. Tamén se construíron ferrocarrís estratéxicos e impulsouse a educación militar dos oficiais. Prohibíronse os castigos corporais no exército e o marcado dos soldados como forma de castigo.[26] A maior parte destas reformas militares foron consecuencia do pobre rendemento de Rusia na Guerra de Crimea.
A nova administración xudicial (1864), baseada no modelo francés, introduciu a inamovibilidade dos xuíces.[27] Tamén se puxeron en marcha un novo código penal e un sistema moito máis simple de procedemento civil e penal.[28] A reorganización do sistema xudicial incluíu xuízos públicos, xuíces nomeados de por vida, xurados populares e a creación de xuíces de paz para tratar delitos menores a nivel local. O historiador xurídico sir Henry Maine atribuíulle a Alexandre II o primeiro gran intento desde os tempos de Grocio de codificar e humanizar os usos da guerra.[29]
A burocracia de Alexandre puxo en marcha un elaborado sistema de autogoberno local (zemstvo) para os distritos rurais (1864) e as grandes cidades (1870), con asembleas electas que posuían un dereito limitado de imposición fiscal, e unha nova policía rural e municipal baixo a dirección do ministro do Interior.[1]
Durante o reinado de Alexandre, os xudeus non podían posuír terras e tiñan restricións para viaxar. Porén, elimináronse impostos especiais sobre os xudeus e permitiuse que aqueles que rematasen o ensino secundario vivisen fóra da zona de asentamento e puidesen acceder a empregos estatais. Grandes cantidades de xudeus instruídos trasladáronse axiña a Moscova, San Petersburgo e outras cidades importantes.[30][31]
A colonia de Alasca estaba a perder cartos e sería imposible defendela nunha guerra contra o Reino Unido, polo que en 1867 Rusia vendeu Alasca aos Estados Unidos por 7,2 millóns de dólares. Os administradores, soldados, colonos e algúns sacerdotes regresaron a Rusia. Outros permaneceron para atender aos seus fregueses indíxenas, que seguen sendo membros da Igrexa Ortodoxa Rusa no século XXI.[32]
Reacción após 1866
[editar | editar a fonte]
Alexandre mantivo unha liña xeralmente liberal.[33] Os radicais queixábanse de que non ía abondo lonxe, e converteuse nun obxectivo de múltiples intentos de asasinato. Sobreviviu aos atentados de 1866, 1879 e 1880. Finalmente, o 1 de marzoxul./ 13 de marzo de 1881greg., foi asasinado con unha bomba por membros do partido Narodnaia Volia («Vontade do Pobo»). Esa mesma mañá, o emperador asinara a reforma constitucional de Loris-Melikov, que tiña previsto crear dúas comisións lexislativas formadas por representantes elixidos indirectamente, mais a medida foi derrogada polo seu sucesor reaccionario, Alexandre III.[34]
O intento de asasinato de 1866 deu paso a un período máis conservador que durou até a súa morte.[35] O tsar realizou unha serie de novos nomeamentos, substituíndo ministros liberais por conservadores.[36] Baixo o ministro de Educación Dmitri Tolstói, os estudos universitarios liberais e as materias que fomentaban o pensamento crítico foron substituídos por un currículo máis tradicional, e desde 1871 só os alumnos dos ximnasios podían acceder á universidade.[37][36] En 1879, establecéronse gobernadores xerais con poderes para xulgar en tribunais militares e deportar opositores políticos. O goberno tamén organizou xuízos públicos exemplares para disuadir a actividade revolucionaria, mais tras casos como o Xuízo dos 193, nos que moitos acusados foron absoltos por xurados comprensivos,[38] esta estratexia foi abandonada.[36]
Supresión dos movementos separatistas
[editar | editar a fonte]
Cando Alexandre II se converteu en emperador de Rusia e rei de Polonia en 1855, relaxou substancialmente o réxime estrito e represivo que se impuxera sobre o Reino do Congreso tras o Levantamento de novembro de 1830–1831.[39][40]
Porén, en 1856, ao comezo do seu reinado, Alexandre pronunciou un memorable discurso ante os deputados da nobreza polaca residentes no Reino do Congreso, no oeste de Ucraína, Lituania, Livonia e Bielorrusia, advertíndoos contra futuras concesións coas palabras: «Señores, non teñamos soños!»[41] Esta foi unha advertencia clara á Mancomunidade de Polonia e Lituania. Os territorios da antiga Mancomunidade de Polonia-Lituania quedaron excluídos das políticas liberais introducidas por Alexandre. Como resultado, produciuse o Levantamento de Xaneiro de 1863–1864, que foi reprimido tras dezaoito meses de combates. Centos de polacos foron executados e milleiros deportados a Siberia. O prezo da represión foi o apoio ruso á unificación de Alemaña.
A lei marcial en Lituania, imposta en 1863, prolongouse durante os seguintes 40 anos. As linguas autóctonas, como o ucraíno e o bielorruso, foron completamente prohibidas nas publicacións impresas, sendo o ukase de Ems un exemplo. As autoridades tamén prohibiron o uso do alfabeto latino para escribir en lituano. O idioma polaco foi prohibido tanto na súa forma oral como escrita en todas as provincias agás no Reino do Congreso, onde só se permitía nas conversas privadas.
Nikolai Miliutin foi nomeado gobernador e considerou que a mellor resposta ao levantamento era aplicar reformas agrarias. Deseñou un programa que incluía a emancipación do campesiñado a expensas dos propietarios nacionalistas szlachta e a expulsión dos sacerdotes católicos romanos das escolas.[42] A emancipación do campesiñado polaco do seu status semellante ao de servo tivo lugar en 1864, en condicións máis xenerosas cas dos campesiños rusos en 1861.[43]
Fomento do nacionalismo finés
[editar | editar a fonte]_monument_in_Helsinki,_Finland.jpg)
En 1863, Alexandre II convocou novamente a Dieta de Finlandia e iniciou varias reformas que aumentaron a autonomía de Finlandia dentro do Imperio Ruso, incluída a creación dunha moeda propia, o marco finés.[44] A liberalización do comercio favoreceu o investimento estranxeiro e o desenvolvemento industrial. Finlandia tamén obtivo os seus primeiros ferrocarrís, establecidos baixo administración finesa.[45] Finalmente, a elevación do idioma finés de lingua popular a lingua nacional en pé de igualdade co sueco abriu oportunidades para unha maior parte da sociedade finesa. Alexandre II aínda é lembrado como «o tsar bo» en Finlandia.[45]
Estas reformas poden interpretarse como froito da crenza de que era máis doado experimentar con reformas nun país pouco poboado e homoxéneo ca en toda Rusia. Tamén poden verse como recompensa pola lealdade da súa poboación, relativamente prooccidental, durante a Guerra de Crimea e o levantamento polaco. O fomento do nacionalismo e da lingua finesa tamén se pode interpretar como un intento de diluír os vínculos con Suecia.
Política exterior
[editar | editar a fonte]Durante a Guerra de Crimea, o Imperio austríaco mantivo unha postura de neutralidade hostil fronte a Rusia e, aínda que non entrou na guerra, apoiou a coalición anglo-francesa. Ao abandonar a súa alianza con Rusia, Austria quedou illada diplomáticamente tras a guerra, o que contribuíu á non intervención rusa na Segunda guerra de independencia italiana de 1859, que marcou o fin da influencia austríaca en Italia; e na Guerra austro-prusiana de 1866, que supuxo a perda da súa influencia na maior parte dos territorios de fala alemá.[46]
Durante a Guerra civil estadounidense (1861–1865), Rusia apoiou á Unión, principalmente pola percepción de que os Estados Unidos actuaban como contrapeso xeopolítico ao seu rival, o Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda. En 1863, as frotas báltica e do Pacífico da armada rusa invernaron nos portos estadounidenses de Nova York e San Francisco, respectivamente.[47]
_-_panoramio.jpg)
O Tratado de París (1856) mantívose en vigor ata 1871, cando Prusia derrotou a Francia na Guerra franco-prusiana. Durante o reinado de Napoleón III, Francia opúxose a Rusia na chamada Cuestión Oriental, buscando o apoio do Reino Unido. Tras o establecemento da Terceira República Francesa, Francia abandonou a súa oposición a Rusia. Animada pola nova actitude da diplomacia francesa e co apoio do chanceler alemán Otto von Bismarck, Rusia revogou as cláusulas do tratado que prohibían manter unha frota no mar Negro. Como o Reino Unido e Austria[48] non podían facer valer as cláusulas, Rusia restableceu a súa Frota do mar Negro. Francia, tras a guerra franco-prusiana e a perda de Alsacia e Lorena, mantivo unha política hostil contra Alemaña e reforzou os seus lazos con Rusia.
Na Guerra ruso-turca (1877–1878), os estados de Romanía, Serbia e Montenegro obtiveron o recoñecemento internacional da súa independencia, mentres que Bulgaria e Rumelia Oriental acadaron a súa autonomía respecto ao dominio directo otomán. Rusia recuperou Besarabia meridional,[49] que perdera en 1856.
a cuestión da conquista completa do Cáucaso está a piques de resolverse. Faltan poucos anos de esforzos persistentes para expulsar por completo os montañeses hostís das fértiles terras que ocupan e asentar nelas unha poboación rusa cristiá para sempre.
— Rescrito imperial de Alexandre II ordenando a limpeza étnica dos circasianos musulmáns e promovendo o programa ruso de colonialismo de asentamento no Cáucaso. (Datado o 24 de xuño de 1861)[50][51]
Fin da guerra do Cáucaso
[editar | editar a fonte]- Artigos principais: Guerra do Cáucaso e Xenocidio circasiano.
A Guerra ruso-circasiana (1763–1864) concluíu cunha vitoria rusa durante o reinado de Alexandre II. Xusto antes do remate da guerra, o exército ruso, por orde do emperador, levou a cabo as matanzas masivas e a exterminación dos «montañeses» circasianos no que se coñecería como o Xenocidio circasiano, a miúdo cualificado como «limpeza» ou «xenocidio» en diversos contextos históricos.[52][53]
En 1857, Dmitri Miliutin publicou por primeira vez a idea da expulsión masiva dos circasianos.[54] Miliutin argumentaba que o obxectivo non era simplemente desprazalos para aproveitar as súas terras, senón que a eliminación dos circasianos era un fin en si mesmo: «limpar a terra de elementos hostís».[54][55] O tsar Alexandre II aprobou formalmente o plan.[54] Unha gran parte da poboación musulmá indíxena da rexión foi expulsada do seu fogar ao final da guerra. Unha operación de deportación masiva foi lanzada antes do final da guerra en 1864[56] e completouse na súa maior parte en 1867.[57] Só unha pequena porcentaxe aceptou entregarse e reasentarse dentro do Imperio Ruso. O resto da poboación circasiana que rexeitou renderse foi dispersada, reasentada ou exterminada en masse.[58]
Liberación de Bulgaria
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Guerra ruso-turca (1877–1878).
En abril de 1876, a poboación búlgara dos Balcáns rebelouse contra o dominio otomán. As autoridades otomás reprimiron o Levantamento de Abril, provocando indignación xeral en Europa. Algunhas das figuras intelectuais e políticas máis destacadas do continente, coma Victor Hugo e William Ewart Gladstone, trataron de sensibilizar á opinión pública sobre as atrocidades cometidas polos turcos contra os búlgaros. Para tratar esta nova crise da «cuestión oriental», as grandes potencias convocaron unha Conferencia de Constantinopla a finais de ano, mais non se chegou a ningún acordo definitivo.
Despois do fracaso da Conferencia, a comezos de 1877, o emperador Alexandre II iniciou negociacións diplomáticas coas demais potencias para garantir a súa neutralidade en caso de guerra con Turquía. Alexandre consideraba estes acordos imprescindibles para evitar unha nova catástrofe semellante á Guerra de Crimea.[44]
O emperador ruso tivo éxito nas súas xestións diplomáticas. Unha vez asegurada a non intervención das demais potencias, Rusia declarou a guerra ao Imperio Otomán o 17 de abril de 1877. Os rusos, coa axuda do exército romanés comandado polo rei Carlos I (naquel momento príncipe de Romanía), que tamén procuraba a independencia do seu país, venceron aos turcos. A Guerra ruso-turca (1877–1878) concluíu coa sinatura do Tratado de San Stefano o 19 de febreiroxul./ 3 de marzo de 1878greg.. O tratado e o posterior Congreso de Berlín (xuño–xullo de 1878) permitiron o renacemento dun estado búlgaro independente por primeira vez desde 1396. Os parlamentarios búlgaros elixiron como primeiro gobernante ao sobriño do tsar, o príncipe Alexandre de Battenberg.
Polo seu papel nas reformas sociais en Rusia e na liberación de Bulgaria, Alexandre II foi coñecido en Bulgaria como o «Tsar-Liberador dos rusos e dos búlgaros». En 1907 erixiuse un monumento a Alexandre II na praza da Asemblea Nacional de Sofía, fronte ao Parlamento.[44] O monumento foi completamente restaurado en 2012, con fondos do concello de Sofía e de fundacións rusas. A inscrición reza, en estilo eslavobúlgaro antigo: «Ao Tsar-Liberador da agradecida Bulgaria». Existe tamén un museo dedicado a Alexandre na cidade búlgara de Pleven.
Intentos de asasinato
[editar | editar a fonte]En abril de 1866, Alexandre sufriu un atentado en San Petersburgo por parte de Dmitri Karakozov.[59] Para conmemorar a súa salvación (á que el mesmo se refería simplemente como «o suceso do 4 de abril de 1866»), construíronse igrexas e capelas en moitas cidades rusas. O arquitecto Viktor Hartmann mesmo deseñou un arco monumental (nunca construído) para lembrar o feito. Modest Mussorgsky baseou o último movemento da súa suite para piano Cuadros dunha exposición, titulado «A gran porta de Kíiv», nos debuxos de Hartmann.
Durante a Exposición Universal de 1867 en París, o inmigrante polaco Antoni Berezowski atacou o coche que levaba a Alexandre, os seus dous fillos e Napoleón III.[60] A súa pistola modificada fallou e feriu ao cabalo dun garda da escolta.
Na mañá do 20 de abril de 1879, Alexandre camiñaba cara á praza do Estado Maior cando se enfrontou a Alexandre Soloviev, un ex-estudante de 33 anos. Ao ver un revólver nas súas mans, o emperador fuxiu en zigzag. Soloviev disparou cinco veces sen éxito e foi condenado a morte e executado o 28 de maio.
Soloviev actuou por conta propia, mais outros revolucionarios tamén procuraban asasinar a Alexandre.[61] En decembro de 1879, o grupo radical Naródnaya Volia («Vontade do Pobo»), que esperaba provocar unha revolución social, organizou un atentado con explosivos contra o tren que levaba ao tsar de Livadia a Moscova, mais fallaron.
Na noite do 5 de febreiro de 1880, Stepan Khalturin, tamén membro de Narodnaia Volia, colocou unha carga explosiva baixo o comedor do Palacio de Inverno, na sala de descanso dos gardas do andar inferior. A explosión matou 11 persoas e feriu outras 30.[61] Segundo informou The New York Times (4 de marzo de 1880), «a dinamita estaba encerrada nunha caixa de ferro e explotou mediante un mecanismo de reloxo similar ao usado por Thomas en Bremen anos atrás».[62] Porén, a cea fora adiada pola chegada tardía do seu sobriño, o príncipe de Bulgaria, polo que o tsar e a súa familia non estaban na sala no momento da explosión e saíron ilesos.[61]
Asasinato
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Asasinato de Alexandre II de Rusia.
.jpg)
Tras o último intento de asasinato en febreiro de 1880, o conde Loris-Melikov foi nomeado xefe da Comisión Executiva Suprema e recibiu poderes extraordinarios para combater os revolucionarios. As propostas de Loris-Melikov incluían a creación dalgún tipo de corpo parlamentario, e o emperador parecía estar de acordo; porén, estes plans nunca chegaron a realizarse.
O 1 de marzoxul./ 13 de marzo de 1881greg., Alexandre foi asasinado en San Petersburgo.[63]
Como facía cada domingo desde había anos, o emperador dirixiuse ao Manexo Mikhailovsky para pasar revista militar. Viaxaba en carruaxe pechada acompañado por cinco cosacos e por Frank (Franciszek) Joseph Jackowski, un nobre polaco, cun sexto cosaco sentado á esquerda do cochero.[64] A carruaxe era seguida por dúas zorras nas que ían, entre outros, o xefe da policía e o xefe da garda imperial. A ruta pasaba polo Canle Catarina e cruzaba a Ponte Pevcheskii.
As rúas estaban bordeadas por beirarrúas estreitas para o público. Un mozo membro do movemento Naródnaya Volia («Vontade do Pobo»), Nikolai Rysakov,[61] levaba un pequeno paquete branco envolto nun pano. Máis tarde declarou:
Tras un momento de dúbida, lancei a bomba. Lanceina debaixo dos cascos dos cabalos, esperando que estoupara baixo a carruaxe... A explosión lanzoume contra a reixa.[65]
A explosión matou un dos cosacos e feriu gravemente o cocheiro e varias persoas que estaban na beirarrúa,[61] pero só danou a carruaxe a proba de balas, un agasallo de Napoleón III. O emperador saíu dela sacudido, pero ileso.[61] Rysakov foi detido case de inmediato. O xefe de policía, Dvorzhitzky, oíu a Rysakov berrar a outra persoa entre a multitude. Ofreceulle ao tsar regresar ao Palacio na súa zorra, e o emperador aceptou, pero quixo antes ver o agresor e examinar os danos. Amosou preocupación polos feridos e, ás preguntas da súa comitiva, respondeu: «Grazas a Deus, estou ileso».
Porén, un segundo mozo membro de Naródnaya Volia, Ignacy Hryniewiecki,[61] situado xunto á reixa do canle, ergueu os brazos e lanzou algo aos pés do emperador. Segundo se afirmou, berrou: «É cedo para darlle grazas a Deus».[66] Dvorzhitzky escribiu posteriormente:
A explosión deixounos xordos, queimados, feridos e tirados no chan. De repente, entre o fume e a néboa nevada, escoitei a débil voz de Súa Maxestade berrar: “¡Axuda!” Reunín forzas e corrín cara ao emperador. Estaba medio deitado, apoiado no brazo dereito. Pensando que estaba só gravemente ferido, tentei levantalo, pero as pernas estaban feitas anacos, e o sangue manaba sen cesar. Vinte persoas, con feridas de diversa gravidade, xacían na beirarrúa e na rúa. Algunhas conseguían erguerse, outras arrastrábanse, e outras trataban de saír debaixo dos corpos que lles caeran enriba. Entre a neve, os restos e o sangue, víanse fragmentos de roupa, charreteiras, sabres e anacos ensanguentados de carne humana.[67]
Máis tarde soubose que había un terceiro terrorista entre a multitude. Ivan Emelyanov estaba preparado cun maletín que contiña outra bomba, por se os dous primeiros fracasaban.[68]
Alexandre foi trasladado en zorra ao Palacio de Inverno[61] ao seu despacho, o mesmo lugar onde, case exactamente vinte anos antes, asinara o Edicto de Emancipación de 1861. Alexandre estaba a morrer: tiña as pernas esnaquizadas, o abdome aberto e o rostro desfigurado.[69] Membros da familia Romanov acudiron rapidamente ao lugar.
Ao emperador moribundo administróuselle a eucaristía e os últimos sacramentos. Cando o médico de garda, Sergey Botkin, foi preguntado canto tempo lle quedaba, respondeu: «Uns quince minutos».[70] Ás 15:30 dese mesmo día, a bandeira persoal de Alexandre II foi arriada por última vez.
Matrimonio e fillos
[editar | editar a fonte]
O 16 de abril de 1841, Alexandre casou coa princesa María de Hesse-Darmstadt en San Petersburgo, posteriormente coñecida como María Alexandrovna. O tsarévich afirmou estar profundamente namorado da princesa e non aceptou falar doutra candidata. María era filla de Lois II de Hesse-Darmstadt e de Guillermina de Baden, aínda que se dubidaba de se o seu pai era o gran duque ou o amante da súa nai, o barón August von Senarclens de Grancy. O matrimonio tivo seis fillos e dúas fillas:
- Gran Duquesa Alexandra Aleksandrovna (1842-1849). Morta na infancia.
- Gran Duque Nicolao Aleksandrovich (1843-1865), comprometido con Dagmar de Dinamarca.
- Tsar Alexandre III (1845-1894), casado con Dagmar de Dinamarca.
- Gran Duque Vladimiro Aleksandrovich (1847-1909), casado con María de Mecklemburgo-Schwerin. Trala desaparición da rama maior, a de Nicolao II, a súa descendencia converteuse na rama primoxénita da familia. Cuxo xefe é na actualidade a Gran Duquesa María Vladimirovna Romanova.
- Gran Duque Alexis Aleksandrovich (1850-1908), casado con Alexandra Zhukovskaya.
- Gran Duquesa María Aleksandrovich (1853-1920), casada con Alfredo de Saxonia-Coburgo-Gotha.
- Gran Duque Serxio Aleksandrovich (1857-1905), casado con Isabel de Hesse-Darmstadt.
- Gran Duque Paulo Alexandrovich (1860-1919), casado con Alexandra de Grecia, e nun segundo matrimonio con Olga Paléi.
Alexandre tivo moitas amantes durante o seu matrimonio e foi pai de sete fillos ilexítimos recoñecidos. Estes inclúen a Antoinette Bayer (1856-1948), coa súa amante Guillermina Bayer; a Michael Bogdan-Oginski (1848-1909), coa condesa Olga Kalinóvskya (1818-1854); e a Joseph Raboxicz.
O 6 de xullo de 1880, menos dun mes despois da morte da tsarina María, ocorrida o 8 de xuño, Alexandre casou morganaticamente coa súa amante, a princesa Catalina Dolgorúkov, con quen xa tiña catro fillos:
- Xurxo Aleksandrovich Romanov Iúrievski (1872-1913), casado coa condesa Alexandra Zarnekau e logo divorciado.
- Olga Aleksandrovich Romanov Iúrievski (1873-1925), casada co conde Xurxo Von Merenberg.
- Boris Aleksandrovich Iúrievski (1876-1876).
- Catalina Aleksandrovna Romanov Iúrievski (1878-1959), casada primeiramente co príncipe Alexandro Bariatinsky, e en segundas nupcias co príncipe Serge Obolensky.
Devanceiros
[editar | editar a fonte]Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 Wallace 1911, p. 561.
- ↑ "Reformation by the Tsar Liberator". InfoRefuge. 16 outubro 2007. Consultado o 18 abril 2016.
- ↑ "Alexander II | emperor of Russia". Encyclopedia Britannica (en inglés). Consultado o 14 maio 2018.
- ↑ Yegorov, Oleg (16 agosto 2017). "What role did Russia play in the U.S. Civil War?". Russia Beyond.
- ↑ Claus-M., Naske (1987). Alaska, a history of the 49th state. Slotnick, Herman E. (2ª ed.). Norman: University of Oklahoma Press. p. 61. ISBN 978-0806125732. OCLC 44965514.
- ↑ King, Charles. The Ghost of Freedom: A History of the Caucasus. p. 94.
- ↑ "Контрреформы 1889–1892 гг.: Содержание контрреформ // Николай Троицкий". scepsis.net (en ruso).
- ↑ Wallace 1911, pp. 559–60.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 Wallace 1911, p. 560.
- ↑ The McGraw-Hill encyclopedia of world biography: an international reference work. McGraw-Hill. 1973. p. 113. ISBN 9780070796331.
- ↑ Edvard Radzinsky, Alexander II: the Last Great Tsar, p. 63.
- ↑ Edvard Radzinsky, Alexander II: The Last Great Tsar, pp. 65–69, 190–91 & 199–200.
- ↑
Radzinsky, Edvard (2005). "How to Bring Up a Caesar". Alexander II: The Last Great Tsar. Traducido por Bouis, Antonina (reimpresión ed.). Nova York: Simon and Schuster. p. 62. ISBN 978-0743281973.
O tsesarévich foi o primeiro herdeiro Románov en visitar Siberia, onde se enviaban os condenados e os exiliados.
- ↑ Sebag Montefiore, p. 512
- ↑ "Irish Famine sparked international fundraising". IrishCentral. 10 de maio de 2010.
- ↑ The Advocate: or, Irish Industrial Journal, 7 de marzo de 1855, páxina 3, columna 2
- ↑ Cit. en David Saunders, Russia in the Age of Reaction and Reform: 1801–1881. Londres: Longman, 1992. p. 213. ISBN 9780582489783.
- ↑ Sebag Montefiore, pp. 541–542
- ↑ Edvard Radzinsky, Alexander II: The Last Great Tsar, p. 107.
- ↑ Edvard Radzinsky, Alexander II: The Last Great Tsar, p. 107.
- ↑ Mee, Arthur; Hammerton, J.A.; Innes, Arthur D.; Harmsworth History of the World: Volume 7, 1907, Carmelite House, Londres; p. 5193.
- ↑ W. Bruce Lincoln, The great reforms: Autocracy, bureaucracy, and the politics of change in imperial Russia (Northern Illinois UP, 1990).
- ↑ Ben Eklof, John Bushnell, and Larisa Georgievna Zakharova, eds. Russia's great reforms, 1855–1881 (Indiana University Press, 1994).
- ↑ Edvard Radzinsky, Alexander II: The Last Great Tsar, p. 150.
- ↑ Jonathon Bromley, \"Russia 1848–1917\"
- ↑ Edvard Radzinsky, Alexander II: The Last Great Tsar, pp. 150–151.
- ↑ John Keep, en Robert Auty e Dimitri Obolensky, eds. (1976), An Introduction to Russian History, p. 238
- ↑ Wallace 1911, pp. 560–561.
- ↑ Maine, Henry (1888). International Law: A Series of Lectures Delivered Before the University of Cambridge, 1887 (1ª ed.). London: John Murray. p. 128. Consultado o 29 setembro 2015.
- ↑ Karesh, Sara E.; Hurvitz, Mitchell M. (2005). Encyclopedia of Judaism. Infobase. pp. 10–11. ISBN 9780816069828.
- ↑ James P. Duffy, Vincent L. Ricci, Czars: Russia's Rulers for Over One Thousand Years, p. 324
- ↑ James R. Gibson (1979). \"Why the Russians Sold Alaska\". Wilson Quarterly 3.3: 179–188. Modelo:JSTOR
- ↑ Simon Sebag Montefiore (2016), The Romanovs: 1613–1918, pp. 392ss.
- ↑ This Day in History – 13 March 1881. History. Arquivado dende o orixinal o 10 febreiro 2010. Consultado o 11 novembro 2009.
- ↑ "Alexander II | emperor of Russia". Encyclopedia Britannica (en inglés). Consultado o 14 May 2018.
- ↑ 36,0 36,1 36,2 Waller, Sally (2015). Tsarist and Communist Russia 1855–1964. Oxford: Oxford University Press. p. 23. ISBN 978-0-19-835467-3.
- ↑ "Dmitry Andreyevich, Count Tolstoy | Russian statesman". Encyclopedia Britannica. Consultado o 14 maio 2018.
- ↑ Hingley, Ronald, Nihilists: Russian Radicals and Revolutionaries in the Reign of Alexander II, 1855–81 (Weidenfeld and Nicolson, 1967) p. 79.
- ↑ "Alexander II". Encyclopaedia Britannica.
- ↑ "January Insurrection". Encyclopædia Britannica. 15 xaneiro 2024.
- ↑ Morfill, William (1902). A history of Russia: from the birth of Peter the Great to Nicholas II. James Pott. p. 429.
- ↑ Lincoln, W. Bruce (1977). Nikolai Miliutin, an enlightened Russian Bureaucrat. pp. 90–102. Nova York: Oriental Research Partners. ISBN 0-89250-133-2
- ↑ Zyzniewski, Stanley J. (1966). \"The Russo-Polish Crucible of the 1860s: A Review of Some Recent Literature\". The Polish Review 23–46. Modelo:JSTOR
- ↑ 44,0 44,1 44,2 "krotov.info". www.krotov.info. Arquivado dende o orixinal o 16 maio 2012. Consultado o 9 febreiro 2018.
- ↑ 45,0 45,1 Haarmann, Harald (2016). Modern Finland: Portrait of a Flourishing Society. McFarland. p. 211. ISBN 978-1476625652.
- ↑ Figes, Orlando (2010). Crimea: The Last Crusade. Londres: Allen Lane. p. 433. ISBN 978-0-7139-9704-0.
- ↑ Norman E. Saul, Richard D. McKinzie. Russian-American Dialogue on Cultural Relations, 1776–1914, p. 95. ISBN 9780826210975
- ↑ Hugh Ragsdale, Imperial Russian Foreign Policy (Cambridge University Press, 1993). p. 227
- ↑ Frederick Kellogg, The Road to Romanian Independence, Purdue University Press, 1995, p. 191
- ↑ Cit. en Natho, Kadir I (2009). Circassian History. LCCN 2009902994, p. 361
- ↑ Richmond, Walter (2013). The Circassian Genocide. Genocide, Political Violence, Human Rights. Rutgers University Press. p. 96. ISBN 978-0-8135-6069-4. Consultado o 3 maio 2016.
- ↑ Y. Abramov,Caucasian Mountaineers, Materials For the History of Circassian People, 1990
- ↑ Justin McCarthy, Death and Exile, the Ethnic Cleansing of Ottoman Muslims, 1821–1922, Princeton, Nova Jersey, 1995
- ↑ 54,0 54,1 54,2 King, Charles. The Ghost of Freedom: A History of the Caucasus. p. 94.
- ↑ Richmond 2008, p. 79
- ↑ "Exile of ethnic Circassian community remembered with sorrow 160 years later". Anadolu Agency. 21 maio 2024.
- ↑ Kazemzadeh 1974
- ↑ King, Charles. The Ghost of Freedom: A History of the Caucasus. p. 95.
- ↑ Verhoeven, Claudia (2009). The odd man Karakozov: Imperial Russia, modernity, and the birth of terrorism. Ithaca: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-4652-8.
- ↑ Tarsaidze, Alexandre (1970). Katia: Wife before God. Nova York: Macmillan.
- ↑ 61,0 61,1 61,2 61,3 61,4 61,5 61,6 61,7 Rowley, Alison (verán 2017). "Dark Tourism and the Death of Russian Emperor Alexander II, 1881–1891". Historian 79 (2): 229–55. ISSN 0018-2370. doi:10.1111/hisn.12503. Parámetro descoñecido
|s2cid=ignorado (Axuda) - ↑ Cit. en Larabee, Ann (2005). The Dynamite Fiend: The Chilling Tale of a Confederate Spy, Con Artist, and Mass Murderer. Palgrave Macmillan. ISBN 978-1403967947., p. 194
- ↑ "On the place of the emperor Alexander II assassination in St. Petersburg the Church of the Savior on Spilled Blood was founded". Presidential Library (en inglés). Consultado o 2022-11-23.
- ↑ Harris, Richard. Mother's recounting of her father's experience.
- ↑ Radzinsky, Edvard, Alexander II: The Last Great Czar, (Freepress 2005) p. 413
- ↑ Robert K. Massie, Nicholas and Alexandra, Dell Publishing Company, Nova York, p. 16
- ↑ Radzinsky, (2005) p. 415
- ↑ Manaev, Georgy (2021-03-13). "5 times terrorists FAILED to kill the Russian Emperor". Russia Beyond (en inglés). Consultado o 2022-04-04.
- ↑ Massie, p. 16
- ↑ Radzinsky, (2005) p. 419
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
A Galipedia ten un portal sobre: Rusia |
 |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Alexandre II de Rusia  |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Crankshaw, Edward (2000). The Shadow of the Winter Palace: The Drift to Revolution, 1825–1917. Da Capo Press. ISBN 978-0-306-80940-8.
- Eklof, Ben (1994). Russia's Great Reforms, 1855–1881. ISBN 978-0-253-20861-3.
- Lincoln, W. Bruce. The Romanovs: Autocrats of All the Russias (1983) excerpt and text search
- Moss, Walter G., Alexander II and His Times: A Narrative History of Russia in the Age of Alexander II, Tolstoy, and Dostoevsky. Londres: Anthem Press, 2002. online Arquivado 12 de xaneiro de 2006 en Archive.is
- Mosse, W. E. Alexander II and the Modernization of Russia (1958) online Arquivado 13 de agosto de 2017 en Wayback Machine.
- Pereira, N.G.O.,Tsar Emancipator: Alexander II of Russia, 1818–1881, Newtonville, Mass: Oriental Research Partners, 1983.
- Polunow, Alexander (2005). Russia in the Nineteenth Century: Autocracy, Reform, And Social Change, 1814–1914. M E Sharpe Incorporated. ISBN 978-0-7656-0672-3.
- Radzinsky, Edvard, Alexander II: The Last Great Tsar. Nova York: The Free Press, 2005.
- Zakharova, Larissa (1910). Alexander II: Portrait of an Autocrat and His Times. ISBN 978-0-8133-1491-4.
Outros artigos
[editar | editar a fonte]Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]| Predecesor: Nicolao I |
Tsar de Rusia 1855 - 1881 
|
Sucesor: Alexandre III |
| Predecesor: Nicolao I |
Rei de Polonia 1855 - 1865 |
Sucesor: Unificación do territorio con Rusia Alexandre III |
| Predecesor: Nicolao I |
Gran Ducado de Finlandia 1855 - 1881 |
Sucesor: Alexandre III |
.svg)
.svg)
| Control de autoridades |
|
|---|
