bav

Kurmancî

Bilêvkirin

Navdêr

Tewandina bav
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bav	bav
Îzafe	bavê	bavên
Çemandî	bavî	bavan
Nîşandera çemandî	wî bavî	wan bavan
Bangkirin	bavo	bavino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	bavek	bavin
Îzafe	bavekî	bavine
Çemandî	bavekî	bavinan

bav nêr

(malbat) Zilamê mirov jê çêbûye,
zelamê mirov kurr yan keça wî.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]
Kesa/ê bingehê rêbazekê danaye.
Şerefxan bavê dîroka kurdî ye.
bab, nifş, yabo^{[Ev rêz ji aliyê botê ve lê hatiye zêdekirin, ji kerema xwe re kontrol bike!].}
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Ji wêjeya klasîk

Nûra beser guft û xeber qend û şeker zulfan ji ser
Xalên di qer bavê seher da bête der subha bi heq
Mi ji bihriyan pir naliyan şev tariyan ceng bû meyan — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Herwiha

bab
bavk

Bi alfabeyên din

Têkildar

dayik

Bide ber

Jê

Bi zaravayên din

Hewramî: tate
Lekî: bawe
Soranî: bawk
Kurdiya başûrî: bawg
Zazakî: pî, pêr → diq, pêrd, baw, bawk, babî

Etîmolojî

Ji proto-hindûewropî *papa-, proto-îranî *pape-, (ihtimal e ji zimanê zarokan ku zarok pê daxwaza xwarinê dikin, bide ber pepe anku nan ya kurdî), hevreha bab ya kurmancî, bawk ya soranî (babe: babo forma gazîkirinê), بابا (baba) ya farisî ku ketiye tirkî jî; pape- ya farisiya kevn, πάππας (pappas: bab, babo) û papa ya latînî ku serekaniya heman peyva bi gelek zimanên ewropî ye. Tiştekî asayî û normal e ku bab di hin devokan de bûye bav ji ber ku di kurmancî de -b ya di farisî de gelek car v ye: şeb / şev.

Werger

A'ou: wa¹³, ʔa⁴³ ba⁴³
Abazayî: аба (ābā)
Abxazî: аб (āb)
Açolî: abaa
Adîgeyî: ты (tə)
Afarî: abba
Afrîkansî: vader → af, pa → af
Akadî: 𒀜 (abu)
Aklanon: ama
Albanî: baba → sq nêr, atë → sq nêr, tatë → sq nêr
Alêwîtî: adax
Almaniya jêrîn a almanî: Vader, vader
Saksoniya jêrîn ya holendî: voa, pabbe
Almaniya Pennsylvania: Vadder nêr, Daadi nêr
Almanî: Vater → de nêr
Elmanîşî: Vatter nêr
Amharî: እባት nêr (ʾəbat)
Amîs: ama^; wama
Ammoniteyî: 𐤀𐤁 (ʾb)
Amurdag: iraba
Andî: има (ima)
Angloromanî: dad, daddarus, daddi, daddus
Apaçî:
Apaçiya rojava: tʼaah
Apaçiya deştan: t’aah (-t’á’)
Aragonî: pai → an nêr
Aramî:
Aramiya nû ya asûrî: ܒܵܒܵܐ nêr (baba), ܐܲܒ݂ܵܐ nêr (āwa), ܝܵܠܘܿܕܵܐ nêr (yalodā)

Siryaniya klasîk: ܐܒܐ nêr (ʾăḇā), ܝܠܘܕܐ nêr (yālōḏā), ܒܒܐ nêr (bābā)

Aramiya cihû: אַבָּא nêr (ʾabbā)
Areareyî: mama
Aromanî: tatã nêr
Asamî: দেউতা (deuta), পিতা (pita), বাপ (bap), আব্বা (abba)
Astûrî: padre → ast nêr, pá → ast nêr
Atayalî: yaba
Avarî: эмен (emen)
Avestayî: 𐬞𐬌𐬙𐬀𐬭 (pitar)
Aymarayî: tata
Aynuyî: アチャ (aca)
Aytonî: ပေႃ (poa)
Azerî: ata → az, dədə
Balînî: bapa, aji
Baskî: aita → eu
Başkîrî: атай (atay)
Batsbî: დად (dad)
Bayerî: vadda
Bejayî: baab
Belarusî: ба́цька nêr (bácʹka), айце́ц nêr (ajcjéc), та́та nêr (táta)
Belûçî: پت (pit), پس (pis), ابا (abbá)
Bengalî: আব্বা → bn (abba), পিতা → bn (pita), বাবা → bn (baba)
Bîkoliya naverast: ama
Brahuiyî: baawa
Bretonî: tad → br nêr, tadoù → br pirjimar
Bugî: ambo
Bulgarî: баща́ → bg nêr (baštá), та́тко → bg nêr (tátko), тати nêr (tati), отец → bg nêr (otec)
Bununî: tama
Burmayî: အဖေ → my (a.hpe), အဖ → my (a.hpa.), ဖခင် → my (hpa.hkang)
Buryatî: эсэгэ (esege)
Bûrgûndî: peire nêr, poupa nêr, 'pa
Çavacanoyî: tata
Çeçenî: да (da)
Çekî: otec → cs, táta → cs, tatínek → cs, taťka → cs, fotr → cs nêr
Çerokî: ᎡᏙᏓ (edoda), ᎠᏓᏙᏓ (adadoda)
Çinook jargonî: papa
Çîçewayî: bambo, tate
Çînî:
Kantonî: 父親 / 父亲 (fu⁶ can¹), 爸爸 (baa^1-4 baa¹), 老竇 / 老窦, 老豆 (lou⁵ dau⁶)

Dunganî: фучин (fučin), дада (dada), да (da), де (di͡ə), деде (di͡ədi͡ə), лозы (lozɨ), ада (ada)

Hakkayî: 父親 / 父亲 (fu-chhîn), 阿爸 (â-pâ)

Mandarînî: 父親 / 父亲 → zh (fùqīn), 父 → zh (fù), 爸爸 → zh (bàba), 爹 → zh (diē), 老子 → zh (lǎozi)

Minnanî: 爹親 / 爹亲 → zh-min-nan (tia-chhin), 娘爸/娘父 (niû-pē), 父親 / 父亲 (hū-chhin), 阿爸 → zh-min-nan (a-pah / a-pa / a-pâ)

Wuyî: 父親 / 父亲, 爸爸
Çuvaşî: атте (atte)
Çûkî: sam
Dalmatî: tuota nêr, teta
Danmarkiya jersey: vâder nêr
Danmarkî: far → da giştî, fader → da giştî
Darkinjungî: biambai
Deoriyî: bang, bako, বাং, বাক'
Divehî: ބައްޕަ (bappa)
Dolganî: ага
Dongşîangî: ada
Dusuniya navendî: tapa
Edomiteyî: 𐤀𐤁 (ʾb)
Elfdalî: faðer nêr
Endonezyayî: bapa → id, bapak → id, ayah → id, ayahanda → id
Erebî: أَب → ar nêr (ʾab), وَالِد → ar nêr (wālid)
Erebiya hîcazî: أَبو nêr (abu), بابا nêr (bāba), وَالِد nêr (wālid)

Erebiya bakûrê şamê: أب nêr (ʔabb), بي nêr (bayy), بابا nêr (bāba)

Erebiya başûrê şamê: أب nêr (ʔabb), بابا nêr (bāba)
Ermenî: հայր → hy (hayr), պապա → hy (papa)
Erzayî: тетя (tetja)
Esperantoyî: patro → eo
Estonî: isa → et
Etiyopiya klasîk: ኣብ (ʾab)
Etrûskî: 𐌀𐌐𐌀 (apa)
Evenî: аман (aman)
Evenkî: амин (amin)
Extremaduranî: pairi
Farisiya kevn: 𐎱𐎡𐎫𐎠 (p-i-t-a /⁠pitā⁠/)
Farisiya navîn: pid
Farisî: پدر → fa (pedar), بابا → fa nêr (bâbâ)
Fatalukuyî: palu
Fenîkî: 𐤀𐤁 nêr (ʾb)
Ferî: faðir → fo nêr, pápi → fo nêr, babba → fo nêr
Firîgî: πατερης nêr (paterēs)
Fîjî: tama → fj
Fînî: isä → fi
Fransî: père → fr nêr, papa → fr
Friyolî: pari nêr
Frîsiya bakur:
Frîsiya bakur: aatj nêr

Hallig: baabe nêr

Mooring: tääte nêr

Frîsiya bakur: Faađer giştî
Frîsiya saterlandî: Foar
Frîsî: heit → fy, faar
Gaelîka skotî: athair → gd nêr
Gagawzî: boba, ata
Galîsî: pai → gl nêr, padre → gl nêr
Gîlekî: پیر (pe:r)
Gooniyandiyî: ngaboo
Gotî: 𐌰𐍄𐍄𐌰 nêr (atta), 𐍆𐌰𐌳𐌰𐍂 nêr (fadar)
Gujaratî: પિતા → gu nêr (pitā)
Gunwingguyî: ngabba
Gurcî: მამა (mama)
Guwaranî: úva, túva → gn, ru, itúva, ru
Haîtî: papa
Hawayî: makua kāne
Hawsayî: ùbā, bā̀ba
Higaononî: amay
Hindî: पिता → hi nêr (pitā), वालिद → hi nêr (vālid), बाप → hi nêr (bāp), पिदर → hi nêr (pidar)
Hîlîgaynonî: amay
Hîtîtî: 𒀜𒋫 giştî (atta), 𒀜𒋫𒀸 (attas)
Holendî: vader → nl nêr, papa → nl
Huişui hmongiya navendî: txiv
Hunsrikî: Fatter nêr
Iştihardî: دادا nêr (dādā)
Îbanî: apai
Îbranî: אָב → he nêr (av)
Îdoyî: patro → io
Îgboyî: nna
Îlokanoyî: ama
Îngilîziya kevn: fæder → ang nêr
Îngilîziya navîn: fader
Îngilîzî: father → en, dad → en
Îngriyî: isä, ätti, taatta, iso
Îngûşî: да (da)
Înterlîngua: patre → ia
Înuîtî: ᐊᑖᑕ (ataata)
Înupîakî: aapa, taata
Îranunî: ama'
Îrlendî: athair → ga nêr
Îrlendiya kevn: athair nêr
Îtalî: padre → it nêr, papà → it nêr, babbo → it nêr
Îzlendî: faðir → is nêr, pabbi → is nêr
Japonî: お父さん → ja (おとうさん, otōsan), 父 → ja (ちち, chichi), パパ → ja (papa)
Jarayî: ama, ama
Javayî: bapa → jv, bapak → jv
Jejuyî: 아방 (abang)
K'içe': qajaw
Kabardî: адэ (adɛ)
Kalalîsûtî: ataata
Kalmîkî: эцк (etsk)
Kaloyî: dada nêr
Kambayî: ethe
Kannadayî: ತಂದೆ → kn (tande), ಅಪ್ಪ → kn (appa)
Kapampanganî: tatang
Karaçay-balkarî: ата (ata)
Karelî: ižä, tuatto
Kaşûbî: òjc nêr, tatk → csb nêr
Katalanî: pare → ca nêr
Kavalanî: tama
Kayingangî: panh
Keçwayî: tayta, tata
Keşmîrî: مول (mōl), بَب (bab)
Kirgizî: ата → ky (ata)
Kîngalî: තාත්තා → si (tāttā)
Kînyarwandayî: so → rw
Klamatî-modokî: ptisap
Komançî: apʉ
Komî-permyakî: бать (batʹ)
Komorî: ɓaɓa sinif 5/6
Koreyî: 아버지 → ko (abeoji), 아빠 → ko (appa), 아버님 → ko (abeonim), 애비 → ko (aebi)
Kornî: tas nêr, sira nêr
Korsîkayî: babbu, padre
Kreyoliya fransî ya Louisiana: pè, pèr, pær, pap, papa, papi, popa
Kristangî: pai
Kumikî: ата (ata)
Kvenî: isä
Lamboyayî: ama
Latgalî: tāvs
Latînî: pater → la nêr, genitor nêr, parens → la nêr
Latviyayî: tēvs → lv nêr, tētis nêr, papucītis nêr
Lawsî: ພໍ່ → lo (phǭ)
Lazî: მუმული (mumuli)
Lezgînî: буба (buba)
Lisuyî: ꓐꓹ ꓐꓽ (bɑ̌ bɑ̀), ꓮꓽ ꓐꓽ (ɑ̀ bɑ̀), ꓐꓹꓽ (bɑ̌ɑ̀)
Lîdyayî: 𐤠𐤯𐤠 (ata)
Lîgûrî: pàre nêr
Lîtwanî: tėvas → lt nêr
Lîvonî: izā, tōți
Lombardî: papà nêr
Lueyî: ᦗᦸᧈ (poa¹)
Lugbarayî: ata
Luhyayî: papa
Luksembûrgî: Papp → lb
Luoyî: baba
Luşûtsîdî: bad
Mòçenoyî: tata nêr
Maguindanaoyî: ama
Makasaeyî: boba
Makedonî: та́тко → mk nêr (tátko)
Malagasî: aba → mg, ada → mg
Malayalamî: അച്ഛന് → ml (acchan), പിതാവ് → ml (pitāvŭ)
Malayiya baba: bapak
Malezî: bapa → ms, ayah → ms, bapak → ms, ayahanda, rama, abah → ms
Maltayî: missier nêr
Mançûyî: ᠠᠮᠠ
Manksî: ayr nêr
Mansakayî: ama
Mansiya bakurî: а̄сь (āsʹ)
Maorî: matua taane, tāne → mi
Maranaoyî: ama'
Maratî: पिता nêr (pitā)
Mariya rojhilatî: ача (ača)
Mayayiya yukatekî: taat
Mazenderanî: پیه‌ر (pier)
Mbabaramî: nganjan
Mecarî: apa → hu
Megrelî: მუმა (muma)
Minaeanî: 𐩱𐩨 (ʾb)
Misrî:

(jt n)
Miyakoyî: アサ (asa)
Mîrandî: pai
Mnongiya rojhilatî: bap
Moabiteyî: 𐤀𐤁 (ʾb)
Mokşayî: аля (alja)
Mongolî: аав → mn (aav), эцэг → mn (etseg)
Muongî: pổ
Mwanî: baba, wawa
Nahwatlî: tahtli → nah
Namayî: ǁgûb
Nanayî: ама (ama)
Napolîtanî: pate nêr
Navajoyî: azhéʼé, ataaʼ
Nepalî: बाबु → ne nêr (bābu), बुवा (buwā), बा → ne (bā)
Nhêngatûyî: paia
Nîvxî: ытк (ətk), ытык (ətək), ытка (ətka), ытыка (ətəka)
Normandî: père nêr, pére nêr, péthe nêr
Norweciya traveller: dad
Norwecî: far → no, pappa → no, fader → no
O'odhamî: o꞉g
Ohloniya bakur: ká̄nak'ap̄a
Ojibweyî: imbaabaa, indede
Oksîtanî: paire → oc nêr
Oriyayî: ବାପା → or (bapa)
Oromoyî: abbaa
Osetî: фыд (fyd)
Oskanî: 𐌐𐌀𐌕𐌝𐌓 (patír)
Osmanî: بابا (bâbâ), اب (eb), پدر (peder), والد (vâlid), اتا (ata)
Oygurî: دادا → ug (dada), ئاتا → ug (ata)
Ozbekî: ota → uz
Pacohî: counh, a-ám
Palî: janako nêr
Palî: जनको nêr (janako)
Papyamentoyî: tata
Peştûyî: پلار → ps nêr (plār)
Piedmontîsî: papà nêr
Pîkeneyiya başûr: 𐌐𐌀𐌕𐌄𐌓𐌄𐌝𐌇 (patereíh)
Pîrahayî: baíxi
Pîttcantcatcarayî: mama, punari
Plodîşî: Voda nêr
Polabî: aită nêr
Polonî: ojciec → pl mê şx, tata → pl mê şx
Portugalî: pai → pt nêr
Prusiya kevn: tāws nêr, tāwas
Puncabî: ਪਿਓ nêr (pio), ਪਿਤਾ nêr (pitā), ਬਾਪ nêr (bāp)
Q'eqçiyî: yuwaʼ
Qazaxî: ата → kk (ata), әке → kk (äke), көке → kk (köke)
Qiptî:
Bohaîrî: ⲓⲱⲧ nêr (iōt), ⲡⲁⲧⲣⲟⲥ nêr (patros), ⲓⲟϯ pirjimar (ioti)

Sahîdî: ⲉⲓⲱⲧ nêr (eiōt), ⲡⲁⲧⲣⲟⲥ nêr (patros), ⲉⲓⲟⲧⲉ pirjimar (eiote)
Radeyî: ama
Rohingyayî: bab, baf, abba
Romagnolî: ba nêr, bab nêr
Romancî: bap nêr, bab nêr
Romanî: dad nêr
Romaniya balkanî: dad nêr, dat nêr

Romaniya baltîkî: daad nêr, dad nêr

Romaniya karpatyayî: dad nêr

Romaniya kalo fînî: daad nêr

Romaniya sinte: dad nêr

Romaniya vlaks: dad nêr

Romaniya welşî: dad nêr
Romanyayî: tată → ro nêr
Rusî: оте́ц → ru nêr (otéc), па́па → ru nêr (pápa), ба́тя → ru nêr (bátja), ба́тюшка → ru nêr (bátjuška), ба́тька → ru nêr (bátʹka), папа́ша → ru nêr (papáša), тя́тя → ru nêr (tjátja)
Rusînî: ня́ньо nêr (njánʹo), ня́нько nêr (njánʹko), оте́ць nêr (otécʹ)
Saaroayî: ama'a
Sabaeanî: 𐩱𐩨 (ʾb)
Sahoyî: abba
Saisiyatî: yaba'
Samî:
Samiya akkalayî: эһч (ehč)

Samiya înarî: eeči

Kemi samî: äätj

Samiya kildînî: аджь (adž’)

Samiya lule: áhttje

Samiya bakurî: áhčči

Pite samî: áhttje

Samiya skoltî: eʹčč

Samiya başûr: aehtjie

Ter samî: jiečče

Ume samî: áhttjie
Samoayî: tama → sm
Sanskrîtî: पितृ → sa nêr (pitṛ), पितर nêr (pitara)
Sardînî: babbu nêr
Sebwanoyî: amahan
Sicîlî: patri → scn nêr
Sierra mîwokiya navendî: ʔypýˑ-
Silesî: uojćec nêr
Sindhî: پيء (pīʾu), بابو (bābō)
Sirboxirwatî:
Kirîlî: о̀тац nêr

Latînî: òtac → sh nêr
Sîlhetî: ꠛꠣꠙ (baf), ꠀꠛ꠆ꠛꠣ (abba)
Skotî: faither, fader
Slaviya kevn:
Kirîlî: отьць nêr (otĭcĭ)

Glagolîtîk: ⱁⱅⱐⱌⱐ nêr (otĭcĭ)
Slaviya rojavayî ya kevn: отьць nêr (otĭcĭ)
Slovakî: otec → sk, tato → sk, tatko → sk, tatíčko, foter
Slovenî: oče → sl nêr, očka nêr, tata → sl nêr, ata → sl nêr
Somalî: aabo → so, aabbe → so
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: nan nêr

Sorbiya jorîn: nan nêr, wótc nêr
Sotoyiya başûr: ntate → st
Spanî: padre → es nêr
Sundanî: rama, abah → su
Sûdovî: tews nêr
Sûmerî: 𒀀𒀀 (A.A), 𒀁 (IDUM), 𒀋 (ABBA2), 𒀜𒁕 (AD.DA)
Svanî: მუ (mu)
Swahîlî: baba → sw, mzee → sw
Swêdî: fader → sv, far → sv, pappa → sv
Şanî: ပေႃႈ (pōa)
Şerpayî: འ་བ ('a ba)
Şonayî: baba
Tàyî: 嗓, 嗚, 嗟
Tabasaranî: адаш (adaš), аба (aba)
Tacikî: падар → tg (padar), бобо → tg (bobo)
Tagalogî: ama → tl, tatay → tl, papa, tatang, itay, tay
Taînoyî: baba
Talişî: دده (dada)
Tamîlî: அப்பா → ta (appā), தந்தை → ta (tantai), அத்தன் → ta (attaṉ), அப்பன் → ta (appaṉ)
Taosî: tǫ̏ména
Tarantinoyî: attàne nêr
Tarifitî: baba nêr
Tarokoyî: tama
Tausugî: ama
Tayî: พ่อ → th (pɔ̂ɔ), บิดา → th
Telûgûyî: నాన్న → te (nānna), తండ్రి → te (taṇḍri)
Ternateyî: baba
Teteriya krîmî: baba
Teterî: ата → tt (ata), әти → tt (äti), атай (atay)
Tetûmî: aman
Thaoyî: ama
Tigreyî: አብ (ʾäb)
Tigrînî: ኣቦ → ti nêr (ʾabo)
Tirkiya kevn: 𐰴𐰭 (qŋ /⁠qaŋ⁠/), 𐰯𐰀 (pa /⁠apa⁠/)
Tirkî: baba → tr, ata → tr
Tirkmenî: kaka
Tîbetî: པ་ཕ (pa pha), ཕ་ལགས (pha lags)
Tokpisinî: papa
Toxarî A: pācar, āp
Toxarî B: pācer, āppo
Tsouyî: amo
Tumbukayî: dada
Tupînambayî: uba
Tuvanî: ача (aça), ада (ada)
Udî: баба (baba)
Udmurtî: атай (ataj), бубы (buby), айы (ajy)
Ugarîtî: 𐎀𐎁 (ảb)
Urdûyî: والد → ur nêr (vālid), باپ nêr (bāp)
Ûkraynî: ба́тько → uk nêr (bátʹko), оте́ць → uk nêr (otécʹ), та́то nêr (táto)
Venîsî: pare → vec nêr
Vepsî: tat
Viyetnamî: ba → vi, cha → vi, tía → vi, thầy → vi, cậu → vi, bố → vi, bác → vi, bọ → vi, áng → vi
Volapûkî: fat → vo
Voroyî: esä
Votî: isä
Walonî: pere → wa nêr
Wambayayî: irda
Wanecî: پيار (piyār)
Weylsî: tad → cy nêr
Wiradhurî: babiin
Wîlamowî: foter
Wolofî: baay, pàppa
Wutunhuayî: aba, ha
Ximêrî: ឪពុក → km (ʼŏupŭk), ពុក → km (puk), ឳ (ʼâu)
Xosayî: ubawo, utata, uyise
Yagarayî: babun, bing
Yakutî: аҕа (ağa)
Yamanayî: imu
Yamî: ama
Yidîşî: פֿאָטער nêr (foter), טאַטע nêr (tate)
Yorubayî: bàbá
Yupîkiya navendî: aata, ata
Yuracareyî: tata
Yûnaniya mîkenî: 𐀞𐀳 (pa-te)
Yûnanî: πατέρας → el nêr (patéras)
Kevn: πατήρ nêr (patḗr), φύσας nêr (phúsas), φύτωρ nêr (phútōr)
Zêlandî: vaoder nêr, vaer nêr
Zhuangî: baz, baq, boh, box, dax, dez
Zimanê destan ê emerîkî: 5@Forehead-ThumbBack Contact
Zuluyî: ubaba → zu sinif 1a/2a, uyihlo sinif 1a/2a, uyise sinif 1a/2a
ǃXóõ: a̰a

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhartoya gotara father a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Tirkî

Navdêr

bav

Karê hînkirina heywan a ji bo nêçîrê.
- Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]