Bhâsa Prancis
Bhâsa Prancis (le français, la langue française) èngghi panèka sala sèttog bhâsa palèng pentèng ḍâri kalompo' bhâsa Roman samarèna bhâsa Spanyol bân bhâsa Portugis. Bhâsa Prancis aropa'aghi bhâsa sè palèng bânnya' ètotoraghi ka-11 è dhunny. Kantos taon 1999, bhâsa panèka ètotoraghi sareng lebbi ḍâri 77 juta orèng è dhunnya mènangka bhâsa èbhu bân sareng 128 juta orèng laènna mènangka bhâsa kaḍuwâ'.
Bhâsa Prancis èkatègoriaghu mènangka C0 Internasional mènorot SIL Ethnologue, artèna bhâsa panèka maso' bhâsa pangater internasional otabâ bhâsa sè èghun'aghi antar bhângsa.[1][2] Bhâsa Prancis jhughân èghuna'aghi mènangka bhâsa prenata otabâ bhâsa pamarènta'an sareng sajumbla padhurrun bân organisasi, akadhi Uni Èropa, IOC, PBB, bân FIFA.
Panotor
[beccè' | beccè' sombher]B1: 81.000.000 juta (2020)[3]
B2: 229.000.000 juta (2022)[4]
Jumbla: 310.000.000 juta [5]
Perincian data penutur Jumbla panotor bân (manabi bâḍâ) macemma bân tangghâl, èjellasaghi è bâbâ panèka.
- 77.200.000 (2019, bhâsa èbhu)
- 76.795.640 (2016, bhâsa èbhu)
- 75.917.870 (2012, bhâsa èbhu)
- 208.157.220 (2016, bhâsa kaḍuwâ')
- 153.299.770 (2012, bhâsa kaḍuwâ')
Fonologi
[beccè' | beccè' sombher]Bhâsa Prancis aghâdhuwi 26 fonem èngghi panèka 21 horop matè bân 5 horop oḍi'. Sistem tata bhâsana jhughân jhimet, è antarana:
| Horop rajâ | Horop kènè' | IPA | Horop rajâ | Horop kènè' | IPA |
|---|---|---|---|---|---|
| A | a | /ɑː/ | N | n | /ɛn/ |
| B | b | /be/ | O | o | /o/ |
| C | c | /se/ | P | p | /p/ |
| D | d | /de/ | Q | q | /ky/ |
| E | e | /ø/ | R | r | /ɛʁ/ |
| F | f | /ɛf/ | S | s | /ɛs/ |
| G | g | /ʒe/ | T | t | /te/ |
| H | h | /aʃ/ | U | u | /y/ |
| I | i | /i/ | V | v | /ve/ |
| J | j | /ʒi/ | W | w | /dubləve/ |
| K | k | /ka/ | X | x | /iks/ |
| L | l | /ɛl/ | Y | y | /iɡʁɛk/ |
| M | m | /ɛm/ | Z | z | /zɛd/ |
Diakritik
[beccè' | beccè' sombher]Bhâsa Prancis aghâdhuwi sajumbla aksèn bân tandhâ bâca sè dhâddhi pangaro ḍâ' carana maos sèttong kata, èngghi panèka:
- Aksèn tirus
- panèka é
- Aksèn nontirus
- panèka à, è, ù
- Aksèn Sirkumfleks
- panèka â, ê, î, ô, û
- Aksèn Diaresis
- panèka ë, ï, ü, ÿ
- C Cedille
- panèka ç
Tata bhâsa Prancis
[beccè' | beccè' sombher]Komponèn-komponèn pentèng ḍâlem bhâsa Prancis è bâbâ panèka:
Horop
[beccè' | beccè' sombher]Ka'angghuy nyerrat oca' otabâ kalimat ḍâlem bhâsa Prancis, èghuna'aghi horop latèn umumma.
| Aa | Bb | Cc | Dd | Ee | Ff | Gg | Hh | Ii | Jj | Kk | Ll | Mm |
| Nn | Oo | Pp | Rr | Ss | Tt | Uu | Vv | Ww | Xx | Yy | Zz |
Horop-horop ḍhâsar kasebbhut èpalengkap kalabân pangembângan horop-horop vokal sè bâḍâ aksènna, èngghi panèka:
| Aksèn | Yy | Ii | Ee | Aa | Oo | Uu |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aigu | - | - | Éé | - | - | - |
| Circonflexe | - | Îî | Êê | Ââ | Ôô | Ûû |
| Grave | - | - | Èè | Àà | - | Ùù |
| Tréma | Ÿÿ | Ïï | Ëë | - | Œœ | Üü |
Ètambâi jhughân kalabân modifikasi konsonan c, èngghi panèka cé cédille (Ç ç).
Komponèn oca'
[beccè' | beccè' sombher]Komponèn oca' ḍâlem bhâs Prancis èjellasaghi è bâbâ panèka.
Pronomina (oca' ghântè)
[beccè' | beccè' sombher]Pangennalan oca' ḍâlem bhâsa Prancis bisa èmolaè kalabân pronomia, cem-macemma èngghi panèka pronomina persona (oca' ghântè orèng), pronomina komplemèn (oca' ghântè palengkap), pronomina posesif (oca' ghântè ka'aghungan), pronomina demonstratif (oca' ghântè noddhu), pronomina indefini (oca' ghântè ta' tanto), pronomina relatif (oca' ghântè rèlasi), dan pronomina interogatif (oca' ghântè tanya).
Oca' ghântè orèng
[beccè' | beccè' sombher]Bhâsa Prancis abâgi persona subjèk (S) dhâddhi ennem sè aèssè tello' persona tongghâl bân tello' persona jâma' sè segghut èsabâ' mènangka subjèk langsong. Persona kaḍuwâ' tongghâl (tu) è angghuy ka'angghuy neggur labanna caca kalabân akrab (ba'na). Persona kaḍuwâ' jâma' (vous) èghuna'aghi ka'angghuy neggur sajumbla labanna caca (sampèyan sadhâjâ) otabâ sèttong labânna caca kalabân cara umum otabâ sopan (sampèyan). Pronomina on paḍâ ma'nana kalabân nous, tapè konjugasi vèrbana paḍân bân persona katello' tongghâl (il).
- Je = kaulâ
- Tu = ba'na, kakè
- Il/elle = Rua orèng lakè'/orèng binè'
- Nous = kaulâ sadhâjâ
- Vous = sampèyan, sampèyan sadhâjâ
- Ils/elles = ka'ḍissa (bânnya') orèng lakè'/orèng binè'
Salaèn mènangka subjèk langsong, oca' ghântè orèng ḍâlem bhâsa Prancis bisa jhughân èghuna'aghi mènangka objèk, sacara langsong otabâ ta' langsong. Èsebbhut objèk langsong manabi objèk kasebbhut èkennal langsong sareng vèrba, contona: Je connais Louis (Kaulâ kennal Louis), èsebbhut objèk ta' langsong manabi objekka ta' langsung ècapo' vèrba, tapè lèbât perantara prèposisi, contona:Je parle à Louis (Kaulâ adhâbu ḍâ' Louis).
Sombher
[beccè' | beccè' sombher]- ↑ "UNESCO Interactive Atlas of the World's Languages in Danger". (2011). UNESCO. Èaksès tangghâl 2 April 2025
- ↑ "Bahasa Prancis". www.ethnologue.com (ḍâlem bhâsa Inggris). SIL Ethnologue.
- ↑ Prancis. Ethnologue (2023).
- ↑ Prancis. Ethnologue (2023).
- ↑ Prancis. Ethnologue (2023).