hoog

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  hoog    (hulp, bestand)
• IPA: / hox / (1 lettergreep)
  • (Noord-Nederland): /ɦoʊ̯χ/ /'ɦoʊ̯χə/ /ˈɦoʊ̯χst/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ɦoːx/ /'ɦoːɣə/ /ˈɦoːxst/

Woordafbreking

• hoog

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘boven een ander punt, verheven’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1130

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	hoog	hoger	hoogst
verbogen	hoge	hogere	hoogste
partitief	hoogs	hogers	-

Bijvoeglijk naamwoord

hoog

1. fysiek ver boven iets anders

   ▸ Zeebiologen waarschuwden begin vorig jaar al dat de aanhoudende recordtemperaturen van het zeewater tot grootschalige verbleking van het koraal zou leiden. Die hoge temperaturen zijn het gevolg van de klimaatverandering en het periodieke weerfenomeen El Niño, dat gepaard gaat met opwarming van het zeewater in de Stille Oceaan. De daarop volgende La Niña die op haar beurt voor afkoeling zorgt, duurde korter dan normaal, waardoor de riffen geen tijd hadden om te herstellen.

2. vergevorderd in een rangorde of volgorde

   ▸ Zo zag ik erg op tegen onbekende gevaren op de trail zoals ratelslangen, beren, steile bergen, felle zon en hoge temperaturen in de woestijn.

   ▸ ‘Van Gooooo,’ klonk een tijdje later het trage zuidelijke Tennessee accent van Pogue, ‘Is er daar water?’ Ik knikte en wees naar beneden in de richting van de groene plas. Ze liepen in een veel hoger tempo dan ik en hadden me razendsnel ingehaald.

3. (geluid) met een groot aantal trillingen per tijdseenheid
4. met een groot aanzien
5. (aardrijkskunde) meer boven de zeespiegel gelegen

   ▸ Bliksem en storm. Op de hoogste top van Californië. Geen enkele beschutting, behalve een hutje met een metalen dak.

   • de Hoge Ardennen 

6. (aardrijkskunde) meer naar het Noorden gelegen

   • het Hoge Noorden 

Synoniemen

• (3) schel
• (4) aanzienlijk, voornaam

Synoniemen

• verheven

Antoniemen

• [1, 2, 3, 4] laag

Hyponiemen

• (intensivering) allerhoogst, hemelhoog, huizenhoog, manshoog, metershoog, torenhoog, ultrahoog

    met (ook) een andere betekenis dan "heel hoog"

driehoog halfhoog hemelhoog huizenhoog kamerhoog kniehoog manshoog metershoog middelhoog omhoog torenhoog tweehoog

Afgeleide begrippen

   

Hoge Raad Hoogalemannisch Hoogduits Hoogenband Hoogendijk Hoogendoorn Hoogeveen Hoogezand Hoogkerk Hoogland Hooglied Hoogsilezisch Hoogstraat Hoogwoud Hoogzand hoge druk hoge feestdagen hoge snelheid hoge trapgevel hogehoed hogelijk hogepriester hogepriesteres hogepriesterschap hogerop hogeschool hoog bolkopje hoog op hoog spel hoog voorkopje hoog-laagbed hoogaars hoogachten hoogachting hoogactief hoogaltaar hoogbegaafd hoogbejaard hoogbenig hoogbetaald hoogbloei hoogblond hoogboordig hoogbootsman hoogbos hoogbouw hoogcalorisch hoogconjunctuur hoogdag hoogdekker hoogdienst hoogdravend hoogdrempelig hoogdringend hoogdruk hoogdrukker hoogedel hoogedelgeboren hoogeerwaard hoogeerwaarde hoogefficiënt hoogeind hoogeloon hoogexplosief hoogfeest hoogfrequent hooggaand hooggeautomatiseerd hooggebergte hooggeboren hooggedoseerd hooggegrepen hooggehakt hooggeheven hooggeklasseerd hooggekwalificeerd hooggeleerd hooggelegen hooggeorganiseerd hooggeplaatst hooggeprezen hooggeprijsd hooggerechtshof hooggeschoold hooggesloten hooggespannen hooggespecialiseerd hooggesprongen hooggestemd hooggestreng hooggevoelig hooggewaardeerd hooggeëerd hoogglans hoogglanzend hooggradig hooghalen hooghartig hoogheemraad hoogheemraadschap hoogheerlijk hoogheid hooghollands hooghouden hooghout hoogintelligent hoogkerkelijk hoogkoor hoogkwalitatief hoogland hoogleraar hooglerares hooglicht hooglijk hooglopend hoogloper hoogmast hoogmis hoogmoed hoogmogend hoogmoleculair hoognodig hoogohmig hoogontwikkeld hoogopgeleid hoogopgeleide hoogopgelopen hoogoplopend hoogoven hoogpolig hoogproductief hoogradioactief hoogrenaissance hoogrendementsglas hoogrendementsketel hoogrenderend hoogrentend hoogrood hoogschatten hoogschout hoogseizoen hoogsensitief hoogslaper hoogspanning hoogspringen hoogspringer hoogspringster hoogsprong hoogstaand hoogstam hoogstammig hoogstand hoogstandje hoogstapelaar hoogstbiedende hoogstedelijk hoogstudent hoogte hoogtechnologisch hoogtij hoogtijd hooguit hoogveen hoogverheven hoogverraad hoogverrijkt hoogvlakte hoogvliegend hoogvlieger hoogvogel hoogwaardig hoogwater hoogwatergeld hoogwelgeboren hoogwerker hoogwijs hoogzaal hoogzit hoogzomer hoogzwanger hoogzwavelig hovaardig verhogen

Uitdrukkingen en gezegden

   

Hoge bomen vangen veel wind. bekende/belangrijk mensen of met een hoge functie krijgen sneller commentaar of kritiek Hoge nood hebben naar de wc moeten Hoge ogen gooien een goede kans maken op iets Hoog spel spelen veel/grote risico's nemen Hoog van de toren blazen opscheppen Een hoge borst opzetten eigenwijs en hoogmoedig zijn Een hoge toon aanslaan doen alsof je het voor het zeggen hebt Ergens geen hoge pet van op hebben geen hoge verwachting hebben van iets Geen hoge pet van iemand op hebben denken dat die andere persoon niet veel kan Geen turf hoog zijn erg klein zijn ofwel: erg teleurgesteld zijn Het hoge woord moet er uit. het moeilijke onderwerp waar iemand mee zit wordt uitgesproken Het hart hoog dragen erg trots zijn Over de hoge schoenen lopen te ver gaan of niet realistisch zijn Wie hoog klimt kan laag vallen. belangrijke zaken snel kwijt raken door kleine dingen

Vertalingen

    1, 2, 3, 4   

Duits: hoch (de) Engels: high (en) Fins: korkea (fi) Frans: haut (fr) Grieks: ψηλός (el) (psilós) Hongaars: magas (hu) Ido: alta (io)

Papiaments: altu Pools: wysoki (pl) m Spaans: alto (es) Vietnamees: cao (vi) Zweeds: hög (sv)

Werkwoord

vervoeging van
hogen

hoog

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van hogen
   

   • Ik hoog. 

2. gebiedende wijs van hogen
   

   • Hoog! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van hogen
   

   • Hoog je? 

Gangbaarheid

• Het woord hoog staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "hoog" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Afrikaans

Uitspraak

• geluid

stellend	vergrotend	overtreffend
hoog hoë	hoër	hoogste

Bijvoeglijk naamwoord

hoog

1. hoog

   «Van 'n hoë dak afval.»

   Van een hoog dak afvallen.