Henri Matisse
| |
| Profession: | pintre |
|---|---|
| Estil: | Fauvisme |
| País: | França |
| Data de naissença: | 31 de decembre de 1869 |
| Luòc de naissença: | Le Cateau-Cambrésis, Nòrd-Pas de Calais, França |
| Data de decès: | 3 de novembre de 1954 |
| Luòc de decès: | Niça, França |
Henri-Émile-Benoît Matisse (31 de decembre dau 1869, Le Cateau-Cambrésis - 3 de novembre dau 1954, Niça) es un pintre e un escultor francés de la promiera mitat dau sègle XXen. Foguèt una figura màger de la pintura, e mai generalament dei arts, durant aqueu periòde per l'utilizacion de la simplificacion, de l'estilizacion, de la sintèsi e de la color. En particular, foguèt lo cap de fila dau fauvisme.
Biografia
[modificar | modificar lo còdi]Origina e interès per l'art
[modificar | modificar lo còdi]Henri Matisse naissèt lo 31 de decembre dau 1869 au Cateau-Cambrésis. Son paire, Hypolite Matisse (1840-1910), èra marchand de granas e sa maire, Anna Gérard (1844-1920), èra aqüarelista amatritrz. Èra probablament lo descendent d'una familha de teissèires qu'avia un certan mestritge dei colors. En lo 1871, après la guèrra francoalemanda dau 1870, la familha s'installèt a Bohain-en-Vermandois, vilatge dau nòrd de França dont Matisse passèt la sieua enfança.
Comencèt la sieua vida professionala coma clergue de notari a Saint-Quentin[1]. Totun, a 20 ans, a la seguida d'una crisi d'apendiciti, foguèt obligat de respectar una lònga convalescéncia. Emb sa maire e un amic pintre, Léon Bouvier, Matisse descubèrt la pintura durant aqueu periòde[2]. Après lo sieu restabliment, s'inscriuguèt a un cors de dessenh destinat ai dessenhaires de l'industria textila locala. Realizèt ensinda un primier tableu, Natura mòrta emb de libres, en junh dau 1890.
Abandonant pauc a pauc lo drech, Matisse intrèt a l'Escòla dei bèi-arts de París, dins l'atalhier de Gustave Moreau (1826-1898). I rescontrèt de pintres, de dessenhaires e de gravaires coma Georges Rouault (1871-1958), Léon Lehmann (1873-1953), Simon Bussy (1870-1954), Eugène Martel (1869-1947), Albert Huyot (1872-1968) e Henri Evenepoel (1872-1899). De mai, Moreau l'encoratgèt fòrça a si liurar a de reflexions prefondi sobre li sieui concepcions de la pintura.
Començament de carriera e promieri òbras
[modificar | modificar lo còdi]Henri expausèt per lo promier còp en lo 1896 au Salon dei Cent e au Salon de la Societat Nacionala dei Bèi-Arts. Aquò li permetèt de rescontrar John Peter Russell (1858-1930), Auguste Rodin (1840-1917) e Camille Pissarro (1830-1903). Comencèt alora a s'interessar a l'impressionisme. En meme temps, per ganhar la sieua vida, deuguèt trabalhar coma pintre decorator jornadier per de decorators de teatre[3]. Durant aqueu periòde, Matisse aguèt tres enfants. La promiera foguèt Marguerite (1894-1982) emb Caroline Joblaud, un dei modèles de l'artista. Totun, lo pareu si separèt en lo 1896. Pi, Matisse si maridèt emb la jornalista Amélie Parayre (1872-1958) e aguèt dos enfants suplementaris : Jean (1899-1976) e Pierre Matisse (1900-1989).
Emb lu tres enfants, Matisse e sa femna s'installèron a Tolosa pi en Còrsega e a París. Viatjèron finda a Londres e a Cotlliure. Aquelu desplaçament li permetèron de rescontrar d'artistas importants coma Antoine Bourdelle (1861-1929), Eugène Carrière (1849-1906) e Maurice de Vlaminck (1876-1958). Venguèt egalament amic emb l'òme politic Marcel Sembat (1862-1922) que venguèt un promotor important de l'òbra de Matisse[4]. Enfin, legissèt lo tractat de Paul Signac, D'Eugène Delacroix au neo-impressionisme, qu'aguèt una influéncia prefonda sus la sieua vision de l'art.
Lo fauvisme
[modificar | modificar lo còdi]En lo 1904, Matisse experimentèt lo pontillisme, un procediment de pintura per descomposicion dei colors au mejan de tòcas redoni e desseparadi. L'òbra principala d'aqueu periòde, Luxe, calme e voluptat, foguèt expausada au Salon dei Independents dau 1905[5]. Totun, Matisse s'alunhèt rapidament dei precèptes dau divisionnisme. La tòca venguèt mai larga, lu tons mai intensas e la linha mai sopla. La Jòia de viure e La Frema dau capeu son d'exemples de pinturas d'aquela descubèrta dau fauvisme. Aqueli òbras son caracterizadi per l'exageracion dei colors, mas Matisse orientèt leu li sieui recèrcas vèrs l'obtencion d'un equilibri dei tons dins l'espaci. La Dessèrta roja es un exemple de tableu realizat segon aquelu principis[6].
Au contrari dei impressionistas dau sègle XIX, Matisse e lu fauvistas obtenguèron un succès nacionau e internacionau rapide. Considerat coma lo cap de fila dau movement, Matisse posquèt vendre mai d'un tableu e signar de contractes lucratius emb de colleccionaires e d'amators d'art importants coma la galaria Josse e Gaston Bernheim ò lo pareu Leo e Gertrude Stein.
Viatges e rescòntres
[modificar | modificar lo còdi]Dins lo corrent dei ans 1900-1910, Matisse realizèt mai d'un viatge e d'un rescòntre dins lo monde, en particular en Alemanha, en Marròc, en Itàlia, en Russia ò en America. Aquò li permetèt de descubrir d'elements noveus coma l'art islamic e lo cubisme. Aqueli influéncias s'obsèrvan dins lu tons neutres e li formas geometriqui dau Retrach d'Yvonne Landsberg pintat en lo 1914.
A partir dau 1917, Matisse s'installèt a Niça tot en contunhant de viatjar dins lo monde, en particular ai Estats Units e a Tahiti. S'interessèt finda a la musica e a l'escultura. Totun, ensajèt mai que mai de restituir la luminositat de la Còsta d'Azur dins li sieui òbras. Contunhèt egalament de rescontrar d'artistas qu'aguèron una influéncia importanta sus lo sieu trabalh. Après lo 1918, lo sieu estile venguèt mai destesat emb un retorn ai ornaments. Ensinda, dins li pinturas d'aquela epòca, l'esclat dei flors e dei fruchs es sovent en concurréncia emb la color dei carns femenini. Un retorn a la rigor aguèt luèc a la fin dei ans 1930 per lo mejan de decopatges colorats (La Dansa, 1931-1933) e d'un estile mai sòbri (Lo Nud ròsa, 1935).
Lo periòde finau
[modificar | modificar lo còdi]En lo 1939, Matisse e la sieua frema si separèron. Pi, durant la guèrra, sa filha Marguerite s'engajèt dins la Resisténcia. Arrestada e torturada per la Gestapo, foguèt desfigurada[7][8]. Après aquela emocion, Matisse comencèt de fatigar e venguèt incapable d'utilizar de pinturas necessitant de diluents. S'interessèt alora a la tecnica dei papiers decopats que venguèron una dimension caracteristica dau sieu periòde artistic finau. En efècte, èra capable de li copar dins lo sieu lièch e d'indicar dont li empegar a d'assistents.
Matisse morissèt lo 3 de novembre dau 1954 a Niça.
Galaria
[modificar | modificar lo còdi]-
Luxe, calme e voluptat (1904) -
Fenèstra dubèrta, Cotlliure (1905) -
La raia vèrda (1905) -
Li teuladas de Cotlliure (1905) -
La Frema dau capeu (1905) -
La jòia de viure (1905-1906) -
Nud blau (sovenir de Biskra) (1907) -
Nud corcat I (1907) -
La dessèrta roja (1908) -
La Dança (1910) -
La Musica (1910) -
L'atalhier roja (1911) -
La dança de Merion (1932-1933) -
La blòda romana (1940) -
La Tristessa dau Rèi (1952)
,_par_Henri_Matisse.jpg)
.jpg)
Annèxas
[modificar | modificar lo còdi]Ligams intèrnes
[modificar | modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | modificar lo còdi]- Raymond Escholier, Matisse, ce vivant, París, Fayard, 1956, 288 p.
- Hilary Spurling (trad. de l'anglés per André Zavriew), Matisse inconnu, vol. 1 : 1869–1908, París, Seuil, 2001, 503 p.
- Hilary Spurling (trad. de l'anglés per Paule Guivarch), Matisse le maître, vol. 2 : 1909–1954, París, Seuil, 2009, 561 p.
Nòtas e referéncias
[modificar | modificar lo còdi]- ↑ Hillary Spurling, The Unknown Matisse: A Life of Henri Matisse: The Early Years, 1869-1908, University of California Press, 2001, p. 46.
- ↑ Hillary Spurling, The Unknown Matisse: A Life of Henri Matisse: The Early Years, 1869-1908, University of California Press, 2001, p. 47.
- ↑ Raymond Escholier, Matisse, ce vivant, París, Fayard, 1956, pp. 46-48.
- ↑ Christian Phéline e Marc Baréty, Matisse-Sembat - Correspondance - Une amitié artistique et politique, 1904-1922, Lausanna, La Bibliothèque des Arts, 2004.
- ↑ Henri Dorra, « The Wild Beasts — Fauvism and its Affinities at the Museum of Modern Art », Art Journal, vol. 36, n° 1, 1976, pp. 50-54.
- ↑ Chloë Ashby, Les Couleurs de l'art : L'histoire de l'art en 80 palettes, Pyramyd, 2023, pp. 166-167.
- ↑ Pierre Schneider, Matisse, París, Flammarion, 2002, p. 739.
- ↑ Jean Matisse participèt finda activament a la Resisténcia, mas foguèt pas descubèrt per lu Alemands.