Elżbieta Bareja

Elżbieta Maria Bareja (ur. 24 lipca 1933 w Warszawicach, powiat Garwolin, województwo warszawskie) – polska geolog, doktor nauk przyrodniczych. Specjalistka w zakresie geologii złóż surowców mineralnych.

Młodość

Urodzona w rodzinie nauczycielskiej, z domu Wanecka. Szkołę podstawową ukończyła w 1947 w Brzuskowoli, pow. Garwolin. W 1951 otrzymała świadectwo maturalne po ukończeniu szkoły ogólnokształcącej stopnia licealnego w Garwolinie.

W tym samym roku rozpoczęła studia na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, na kierunku stratygraficzno-poszukiwawczym. Studia ukończyła w 1956 dyplomem magistra geologii stratygraficzno-poszukiwawczej. Pracę dyplomową pt. Zdjęcie geologiczne okolic Bobrowca w Tatrach wykonała pod kierunkiem prof. Kazimierza Guzika. Będąc studentką pracowała w latach 1953–1956 jako zastępca asystenta w Katedrze Geologii Dynamicznej u prof. Edwarda Passendorfera.

Praca zawodowa w przemyśle

W latach 1957–1963 pracowała w Laboratorium Mineralogicznym w Zakładach Przemysłowych R-1 w Kowarach, które zajmowały się poszukiwaniem i eksploatacją złóż uranu w Polsce. Opracowywała zagadnienia mineralogiczne i petrograficzne obszarów poszukiwawczych oraz eksploatowanych w Sudetach złóż uranu. Współpracowała m.in. przy opracowywaniu dokumentacji geologicznej złoża uranu Grzmiąca.

W latach 1963-1968, z uwagi na służbowe przeniesienie męża do pracy w Łodzi, pracowała w Przedsiębiorstwie Hydrogeologicznym w Łodzi na stanowisku dokumentatora. Uzyskała uprawnienia geologiczne do sporządzania dokumentacji hydrogeologicznych oraz geologicznych dokumentacji kopalin stałych.

W Państwowym Instytucie Geologicznym

Pracę w Instytucie Geologicznym w Warszawie podjęła w 1968, w Zakładzie Pierwiastków Rzadkich i Promieniotwórczych. W 1970 otrzymała stanowisko adiunkta i Kierownika Pracowni Badań Radiometrycznych. W 1972 została Kierowniczką Pracowni Złóż Pierwiastków Promieniotwórczych, powstałej z poprzedniej Pracowni.

W 1971 odbyła 5-miesięczny staż naukowo-techniczny we Francji, w dziedzinie poszukiwań złóż uranu.

W 1974 ukończyła podyplomowe studium mineralogii petrografii surowców mineralnych na Wydziale Geologiczno-Poszukiwawczym Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Podczas wieloletniej pracy w Instytucie Geologicznym uczestniczyła w wielu badaniach i pracach poszukiwawczych pierwiastków promieniotwórczych w Polsce. W latach 1972–1977 zajmowała się m.in. mineralizacją uranową w utworach górnokarbońskich południowo-wschodniej części Niecki Śródsudeckiej (rejon Głuszyca – Nowa Ruda), w utworach cechsztynu na obszarze monokliny przedsudeckiej oraz w pstrym piaskowcu syneklizy perybałtyckiej (rejon Krynicy Morskiej).

Najważniejszym obiektem badań Elżbiety Barei była jednak w tym czasie mineralizacja uranowa w łupkach dictyonemowych obniżenia podlaskiego. Efektem tych prac była dokumentacja geologiczna złoża rud uranu Rajsk w łupkach dolnego ordowiku, w rejonie Bielska Podlaskiego (północna część obniżenia podlaskiego). Dokumentacja ta wykonana została w 1976, wspólnie z Marianem Sałdanem i Ryszardem Strzeleckim. W 1977 uzyskała ona zespołową Nagrodę II Stopnia Państwowej Rady ds. Wykorzystania Energii Atomowej. Kilkuletnie badania podsumowano w 1977 opracowaniem Wyniki poszukiwań geologicznych złóż pierwiastków rzadkich na obszarze północno-wschodniej części obniżenia podlaskiego. Opracowanie to wyróżniono II miejscem w VI Konkursie na najlepsze opracowanie geologiczne w 1977 roku w resorcie Centralnego Urzędu Geologii, zorganizowanym przez Zarząd Oddziału Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa w Warszawie.

Po reorganizacji Instytutu Geologicznego w 1977, E. Bareja została Kierownikiem Pracowni Geologii Złóż Rud Pierwiastków Promieniotwórczych w Zakładzie Geologii Złóż Rud Metali. Do roku 1983 kierowała zespołem prowadzącym poszukiwania złóż rud uranu w utworach triasu syneklizy perybałtyckiej. Za wyniki tych badań w 1984 zespół otrzymał Nagrodę Prezesa Centralnego Urzędu Geologii. W latach 1977–1984 Elżbieta Bareja badała również wystąpienia uranu, toru i ziem rzadkich w ełckim masywie syenitowym oraz potencjał poszukiwań złóż rud uranu w łupkach walchiowych depresji śródsudeckiej w rejonie Wambierzyc, w woj. wałbrzyskim.

W 1979 uzyskała stopień doktora nauk przyrodniczych w zakresie geologii za pracę Petrografia łupków dictyonemowych i ich mineralizacja na obszarze obniżenia podlaskiego. Promotorem był doc. dr Marian Sałdan z IG, a recenzentami – prof. dr hab. Hubert Gruszczyk z AGH oraz doc. dr Henryk Pendias z IG. W 1984 otrzymała stopień Dyrektora Górniczego III stopnia.

W latach 1986–1988 współpracowała z Instytutem Geologicznym w Leningradzie w badaniach rudonośności utworów paleozoicznych i mezozoicznych zachodniej części Platformy Wschodnio-Europejskiej. W 1989, w Mariańskich Łaźniach, w Czechosłowacji, brała udział w konferencji zorganizowanej przez Międzynarodową Agencję Atomową z Wiednia. Jednym z tematów konferencji była mineralizacja uranowa w formacjach czarnych łupków w Polsce.

Wieloletnie badania mineralizacji uranowej czarnych łupków podsumowała wraz z Ryszardem Strzeleckim i Stanisławem Wołkowiczem w 1990 w opracowaniu Metalonośność formacji łupków czarnych w Polsce oraz określenie stopnia możliwości przemysłowego ich wykorzystania.

Pod koniec 1990 przeszła na emeryturę. Jest autorką i współautorką 22 prac publikowanych i 25 archiwalnych. Została odznaczona srebrną odznaką Zasłużony dla polskiej geologii (1985), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1987) oraz Medalem 70-lecia Państwowego Instytutu Geologicznego (1989).

Wybrane publikacje

Bareja E., 1972, Geochemia uranu i niektórych pierwiastków towarzyszących w łupkach dictyonemowych północno-wschodniej Polski, Kwartalnik Geologiczny, t. 16, nr 4, Warszawa.
Bareja E., 1973, Przejawy mineralizacji uranowej w górno karbońskich utworach niecki śródsudeckiej, Kwartalnik Geologiczny, t. 17, nr 4, Warszawa.
Bareja E., Morawski W., Sałdan M., 1973, Mineralizacja uranowa w utworach cechsztyńskich na monoklinie przedsudeckiej, Kwartalnik Geologiczny, t. 17, nr 4, Warszawa.
Bareja E., 1974, Wstępne wyniki badań geochemicznych dolnego ordowiku obniżenia podlaskiego, Kwartalnik Geologiczny, t. 18, nr 2, Warszawa.
Bareja E., 1974, Mineralizacja siarczkowa w łupkach dictyonemowych obniżenia podlaskiego, Kwartalnik Geologiczny, t. 18, nr 2, Warszawa.
Bareja E., 1977, Wyniki badań geochemicznych i mineralogicznych uranu w cechsztyńskich utworach miedzionośnych Lubin-Polkowice, Kwartalnik Geologiczny, t. 21, nr 1, Warszawa.
Bareja E., 1977, Występowanie siarczków w łupkach dictyonemowych obniżenia podlaskiego, Kwartalnik Geologiczny, t. 21, nr 2, Warszawa.
Bareja E., 1978, Metalonośność łupków dictyonemowych w NE części obniżenia podlaskiego, Kwartalnik Geologiczny, t. 22, nr 2, Warszawa.
Bareja E., 1979, Wstępne wyniki badań mineralogicznych U-Th-TR-Nb w ełckim masywie syenitowym, Kwartalnik Geologiczny, t. 23, nr 4, Warszawa.
Bareja E., 1980, Wyniki badań mineralogicznych uranu w utworach triasu syneklizy perybałtyckiej na tle znanych „piaskowcowych” złóż uranu, Kwartalnik Geologiczny, t. 24, nr 4, Warszawa.
Bareja E., Sałdan M., Strzelecki R., 1980, Wstępne wyniki badań mineralizacji uranowej w utworach triasu w rejonie Krynicy Morskiej - Pasłęka, Kwartalnik Geologiczny, t. 24, nr 4, Warszawa.
Bareja E., 1981, Minerały uranu w górno karbońskich utworach rejonu Nowej Rudy, Kwartalnik Geologiczny, t. 25, nr 2, Warszawa.
Bareja E., Magdalena Jęczmyk, Jerzy Kanasiewicz, Lis J., Jerzy Miecznik, Sałdan M. 1982, Pierwiastki promieniotwórcze w Sudetach, Biuletyn Instytutu Geologicznego Nr 341, Warszawa.
Bareja E., Stanisław Kubicki, 1983, Mineralizacja sjenitów ełckich w strefach przeobrażeń metasomatyczno-hydrotermalnych /NE Polska/, Kwartalnik Geologiczny, t. 27, nr 2, Warszawa.
Bareja E., 1984, Minerały uranu w utworach triasu syneklizy perybałtyckiej, Kwartalnik Geologiczny, t. 25, nr 2, Warszawa.
Bareja E., 1988, Możliwość zastosowania podziemnego ługowania uranu w złożach piaskowcowych metodą wiertniczą Przegląd Geologiczny, nr 5, Warszawa.

Bibliografia

Bareja E., 2015, Praca z pierwiastkami promieniotwórczymi (1968-1991), w: Pracowaliśmy w trudnych, ale ciekawych czasach. Wspomnienia pracowników Państwowego Instytutu Geologicznego, Stowarzyszenie Emerytowanych Pracowników Państwowego Instytutu Geologicznego, Wspomnienia Nr 7, Warszawa.