Sferoplast
Sferoplast (łac. spheroplast) – komórka, z której usunięto ścianę komókową, np. za pomocą enzymów. Termin ten odnosi się do bakterii Gram-ujemnych[1] i grzybów drożdżopodobnych[2]. Nazwa sferoplast pochodzi od tego, że po rozpuszczeniu ściany komórkowej mikroorganizmu napięcie błony powoduje, że komórka nabywa charakterystyczny kulisty kształt[3]. Po usunięciu ściany komórkowej komórki stają się bardzo delikatne i łatwo ulegają lizie po umieszczeniu ich w roztworze hipotonicznym[4].
Do rozpuszczania ściany bakterii Gramm-ujemnych używa się niektórych antybiotyków (np. fosfomycyna, wankomycyna, moenomycyna, lactivicin, antybiotyki β-laktamowe, fosmidomycyna, fosfoenolopirogronian). Enzym lizozym powoduje, że bakterie Gram-ujemne tworzą sferoplasty, ale tylko wtedy, gdy do ułatwienia przejścia enzymu przez błonę zewnętrzną stosuje się środek przepuszczający błonę, taki jak laktoferryna lub etylenodiaminotetraoctan[3]. Do rozpuszczenia ściany komórkowej grzybów drożdżopodobnych zazwyczaj używa się zymolazy[2]. Drożdże Candida albicans można przekształcić w sferoplasty za pomocą enzymów litykazy, chitynazy i β-glukuronidazy[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sphaeroplast [online], The American Heritage Dictionary of the English Language, 2019 [dostęp 2024-10-23].
- ↑ a b Słowniczek terminologii stosowanej w mykologii medycznej [online] [dostęp 2024-10-23].
- ↑ a b T.P. Cushnie, N.H. O’Driscoll, A.J. (2016) A.J. Lamb, Morphological and ultrastructural changes in bacterial cells as an indicator of antibacterial mechanism of action, „Cellular and Molecular Life Sciences”, 73 (23), s. 4471–4492, DOI: 10.1007/s00018-016-2302-2, PMID: 27392605, PMCID: PMC11108400.
- ↑ Protoplasts and Spheroplasts [online] [dostęp 2024-10-23].
- ↑ C.M. Calvert, D. Sanders, Inositol trisphosphate-dependent and -independent Ca2+ mobilization pathways at the vacuolar membrane of Candida albicans, „Journal of Biological Chemistry”, 270 (13), 1995, s. 7272–80, DOI: 10.1074/jbc.270.13.7272, PMID: 770626.