Stefan Suberlak
.jpg) Stefan Suberlak (1958) | |
| Data i miejsce urodzenia |
16 czerwca 1928 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 kwietnia 1994 |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Odznaczenia | |
| |
Stefan Suberlak (ur. 16 czerwca 1928 w Piotrowicach, zm. 18 kwietnia 1994 w Katowicach) – polski artysta plastyk, uprawiał grafikę warsztatową, malarstwo, rysunek, tworzył dekoracje ścienne (mozaiki, sgraffita).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 16 czerwca 1928 roku[1][2] w Piotrowicach (obecnie część Katowic)[3][4][5]. Dzieciństwo, przypadające okres niemieckiej okupacji podczas II wojny światowej, spędził na wsi – w Laskówce, co wpłynęło w przyszłości na jego zainteresowania artystyczne[4][6]. W 1952 roku ukończył Wydział Grafiki w Katowicach krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych[7][8]. Uczył się pod kierownictwem grafika i pedagoga prof. Aleksandra Raka, z którego pracowni wyniósł technikę warsztatową[6].
Po egzaminie dyplomowym brał udział w wystawach okręgowych i ogólnopolskich, a także zaczął organizować wystawy indywidualne[9]. Początki jego sukcesów datuje się na 1955 rok, kiedy to wziął udział w Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki w warszawskim Arsenale[5]. W latach 1955–1965 wykładał w Ognisku Plastycznym w Katowicach[3]. Prowadził także edukację wśród członków grupy plastyków-amatorów przy kopalni „Katowice” o nazwie „Gwarek 58”[10]. Był członkiem Grupy Realistów[7].
Zmarł 18 kwietnia 1994 roku[1][11] w Katowicach[3]. Pochowany został na cmentarzu przy ulicy Armii Krajowej[1].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]
Tworzył głównie grafikę warsztatową – drzeworyt[7], litografię[3] i ekspresyjne, metaforyczne linoryty[12], a także rysunek, ilustrację książkową i malarstwo[7]. Jego sztuka stanowiła plastyczne skonkretyzowanie wyobraźni ludu wiejskiego, z której rodziła się poezja ludowa i legendy. W swoich dziełach wyrażał bujność i bogactwo tej wyobraźni oraz powiązanie mieszkańców wsi z przyrodą[13]. Tematyka wiejska była przez niego często ukazywana w klimacie surrealistycznym, bliska twórczości Pietera Breughla i Marca Chagalla[7].
Do 1978 roku miał w swoim dorobku setki prac, które eksponowane były na 36 wystawach indywidualnych, organizowanych w wielu miastach w Polsce oraz za granicą[2]. Jego dzieła znajdują się w zbiorach muzeów w Polsce, m.in. w: Białymstoku, Bytomiu, Katowicach (w Muzeum Śląskim w Katowicach[14] czy Galerii Sztuki Współczesnej BWA[15]), Warszawie (w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki[16]), Wrocławiu czy Zabrzu (w Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu[17]), a także za granicą w tym m.in. w: Holandii, Izraelu, Japonii (w Narodowym Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Tokio[7][4]), Kanadzie, Niemczech, Rosji (w Ermitażu w Petersburgu[4]) Stanach Zjednoczonych (w zbiorach Kongresu Stanów Zjednoczonych w Waszyngtonie[7], Instytucie Sztuki w Chicago[4] i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku[4]), Szwecji, Szwajcarii czy Wielkiej Brytanii[1]. Największe natomiast zbiory posiada Muzeum Historii Katowic – posiada kolekcję ponad 180 obiektów, w tym obrazów, rysunków, projektów malarstwa monumentalnego, grafik, matryc graficznych i szkicownik z niemal stoma kompozycjami[18].
Jest bądź był m.in. autorem mozaik, m.in. na fasadzie budynku Tarnogórskiego Centrum Kultury przy ulicy Jana III Sobieskiego 7 w Tarnowskich Górach[19], w katowickim Separatorze czy hotelu PTTK w parku Śląskim w Chorzowie[18]. Jego autorstwa jest także dekoracja ścienna powstała wewnątrz budynku budynku dworca kolejowego na stacji Katowice Piotrowice[20], także w innych gmachach dworcowych, m.in. Katowice Ligota, Racibórz i Zabrze. Dzieła te w wyniku kolejnych prac modernizacyjnych budynków ulegają zatraceniu[18].
Wybrane nagrody i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Honorowy członek Accademia delle Arti del Disegno we Florencji (1965)[3]
- I nagroda na Międzynarodowym Biennale Grafiki w Krakowie[4]
- I nagroda na II Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki w Warszawie (1959)[4][2]
- Nagroda na IV Międzynarodowym Biennale Grafiki w Lublanie[7]
- Nagroda na VI Międzynarodowej Wystawie Grafiki „Bianco o Nero” w Lugano[7]
- Nagroda Państwowa Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1973)[3]
- Nagroda specjalna miasta Katowice (1968) i nagroda miasta Katowice (1976)[3]
- Srebrny medal na XII Międzynarodowego Salonu Sztuki w Juvisy-sur-Orge (1971)[4][2][7]
- Złota Odznaka „Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego” (1964)[21]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Ulica Stefana Suberlaka w Katowicach, na terenie dzielnicy Kostuchna[22][23]
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Jego ojciec był robotnikiem Piotrowickiej Fabryki Maszyn[6], a matka pochodziła z podrzeszowskiej wsi[4].
Był żonaty z Zofią, nauczycielką. Miał syna Wojciecha[4]. Mieszkał i tworzył w Katowicach przy ulicy Szewskiej[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Gierlotka 2002 ↓, s. 196.
- ↑ a b c d Z pracowni plastyka. Stefan Suberlak, „Trybuna Robotnicza” (46), Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa – Książka – Ruch”, 25 lutego 1978, s. 6 [dostęp 2025-02-22] (pol.).
- ↑ a b c d e f g Snoch 2006 ↓, s. 108.
- ↑ a b c d e f g h i j k Maria Podolska, A potem las był mój..., „Trybuna Robotnicza” (285), Katowice: RSW „Prasa – Książka – Ruch” Śląskie Wydawnictwo Prasowe, 1 grudnia 1973, s. 6-7 [dostęp 2025-02-22] (pol.).
- ↑ a b Seweryn A. Wisłocki, Magiczna synteza, „Śląsk”, 2 (7), Katowice: Górnośląskie Towarzystwo Literackie, 1996, s. 49 [dostęp 2025-02-22] (pol.).
- ↑ a b c Maria Podolska, Świat Stefana Suberlaka, „Trybuna Robotnicza” (60), Stalinogród: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa”, 10 marca 1956, s. 4 [dostęp 2025-02-22] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Nautilus Galeria i Dom Aukcyjny: Stefan Suberlak (1928-1994). nautilus-art.pl. [dostęp 2025-02-22]. (pol.).
- ↑ Mrozek 1976 ↓, s. 369.
- ↑ Laureaci i nagród wojewódzkich, „Trybuna Robotnicza” (171), Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa", 22 lipca 1958, s. 6 [dostęp 2025-02-22] (pol.).
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012 ↓, s. 456.
- ↑ Archive of Fine Arts: Stefan Suberlak. en.isabart.org. [dostęp 2025-02-22]. (ang.).
- ↑ Barciak, Chojecka i Fertacz 2012 ↓, s. 90.
- ↑ Mrozek 1976 ↓, s. 381.
- ↑ Miejski Dom Kultury w Mikołowie: Impresje Mikołowskie. Suberlak Stefan. impresje.mdkmikolow.eu. [dostęp 2025-02-22]. (pol.).
- ↑ Galeria Sztuki Współczesnej BWA: Koolekcja. Wyjątkowa wystawa prac ze zbiorów Galerii BWA. bwa.katowice.pl. [dostęp 2025-02-22]. (pol.).
- ↑ Zachęta: Stefan Suberlak. zacheta.art.pl. [dostęp 2025-02-22]. (pol.).
- ↑ Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu: Rozbudowa Kolekcji Sztuki Nieprofesjonalnej w zbiorach Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu 2017. muzeumgornictwa.pl. [dostęp 2025-02-22]. (pol.).
- ↑ a b c Natalia Kruszyna: Suberlak. Baśń o wspólnocie. www.mhk.katowice.pl. [dostęp 2025-04-26]. (pol.).
- ↑ Julia Dragović: Ogłosili zbiórkę porcelany, potem ułożyli z niej mozaikę - właśnie ją odsłonięto. "To opowieść o Tarnowskich Górach". architektura.muratorplus.pl, 2024-10-02. [dostęp 2025-02-22]. (pol.).
- ↑ Stefan Suberlak na stacji kolejowej. www.piotrowice.katowice.pl, 2009-11-28. [dostęp 2025-02-22]. (pol.).
- ↑ Odznaczenia dla zasłużonych działaczy kultury, „Trybuna Robotnicza” (108), Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa", 8 maja 1964, s. 3 [dostęp 2025-02-22] (pol.).
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 2025-02-13]. (pol.).
- ↑ Mapa Jednostki Pomocniczej nr 21 Kostuchna. bip.katowice.eu. [dostęp 2025-02-22]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Antoni Barciak, Ewa Chojecka, Sylwester Fertacz (red.), Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012, ISBN 978-83-87727-29-1 (pol.).
- Stefan Gierlotka, Piotrowice Śląskie. Monografia dzielnicy miasta Katowice, Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 2002, ISBN 83-7164-364-0 (pol.).
- Wanda Mrozek (red.), Katowice: ich dzieje i kultura na tle regionu, Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, Śląski Instytut Naukowy, 1976 (pol.).
- Bogdan Snoch, Górnośląski leksykon biograficzny. Suplement do wydania drugiego, Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, ISBN 83-60353-11-5 (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Stefan Suberlak na fotografii Ireny Jarosińskiej z lat 70. XX wieku. [w:] Archiwum Fotografii Ośrodka KARTA [on-line]. foto.karta.org.pl. [dostęp 2025-02-22]. (pol.).