JavaScript

JavaScript a l'é un lengagi ëd programassion àut livel, dinàmich, e multi-paradigma, dovrà prinsipalment për creé contnù dinàmich ant le pàgine web. Creà dël 1995 da Brendan Eich për Netscape Navigator, a l'é dventà un dij lengagi pì spantià al mond, ancoragià da soa integrassion con ij navigator e lë svilup ëd tecnologìe com Node.js për ël server-side. JavaScript a l'é standardisà sota ël nòm ECMAScript, con d'agiornament regolar (es. ES6, ES2020).

Stòria

1995: Brendan Eich a dësvlupa JavaScript (originariament ciamà Mocha, peui LiveScript) an 10 di për Netscape.
1996: Microsoft a crea JScript për Internet Explorer, portand a guère dij navigator.
1997: Prima standardisassion ECMAScript (ES1) për garantì compatibilità.
2009: Lansi ëd Node.js, ch'a përmet ëd dovré JavaScript su ël server.
2015: ES6 (ECMAScript 2015) a introduv class, arrow function, e module.
Al di d'ancheuj: JavaScript a alimenta aplicassion web, mobile (React Native), e desktop (Electron).

Strutura e Component

Motor JavaScript: V8 (Chrome), SpiderMonkey (Firefox), e JavaScriptCore (Safari) a eseguo ël còdes.
Caraterìstiche prinsipaj:
- Tip débol e dinàmich: Variàbij a peulo cangé ëd tipo.
- Orientà a protòtip: Nen basà su class tradissionaj (prima d'ES6).
- Asincronìa: Gestì operassion con callback, Promise, e async/await.
Ecosistema: Gestion ëd pachet con npm e framework com React, Angular, e Vue.js.

Usagi Pràtich

Client-side: Modifiché ël DOM, gestion d'event, e animassion ant ij navigator.
Server-side: Costrussion ëd API e servissi web con Node.js.
Aplicassion mòbij: Con React Native, Ionic, o NativeScript.
Gieugh: Librarìe com Phaser.js e Three.js (3D).
Dispositiv IoT: Contròl ëd sensor e smarthing ëd ca.

Avantagi e Svantagi

Avantagi:
- Ubiquità: Giré an tuti ij navigator e piataforme.
- Flessibilità: Sostegn a programassion procedural, oget, e funsional.
- Comunità granda: Miliard ëd pachet an npm e risorse an ligna.
Svantagi:
- Sicurëssa: Vulnerabilità a XSS (Cross-Site Scripting).
- Compatibilità: Diferense antra motor ëd navigator.

Evolussion Tecnològica

ES6 (2015): Let/const, template string, e destrutturassion.
ES2017: Async/await për còdes asincron pì ciàir.
ES2020: Optional chaining (`?.`) e nullish coalescing (`??`).
Deno: Ambient ëd esecussion modern creà dal creator ëd Node.js.

Vardé ëdcò

Arferiment

Flanagan, D. (2020). *JavaScript: The Definitive Guide*. O'Reilly.
ECMA International (2023). *ECMAScript Language Specification*. [Disponìbil an ligna](https://ecma-international.org).

Ligam estern